Türkiye’de Engelli Bireyler İçin Bankacılıkta Erişilebilirlik Devrimi: Rakamlar Yükseliyor, Hizmetler Genişliyor

Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) Haziran 2025 dönemine dair detaylı raporu, finans sektöründe engelli bireylere yönelik hizmetlerde göz kamaştırıcı bir ilerleme ve kapsamlı bir dönüşüm yaşandığını açıkça ortaya koyuyor. Rapor, yalnızca niceliksel büyümeyi değil, aynı zamanda fiziksel altyapıdan dijital platformlara kadar uzanan geniş bir alanda erişilebilirliğin nasıl kurumsal bir önceliğe dönüştüğünü çarpıcı bir şekilde gözler önüne seriyor.

Bankaların Katılımı ve Uzaktan Destekte Gözle Görülür İlerleme

Rapora göre, Türkiye’de faaliyet gösteren bankaların büyük bir bölümü, engelli müşterilerine özel çözümler sunma konusunda önemli adımlar atıyor. 23 banka, engelli bireylere yönelik doğrudan bankacılık hizmetleri sunarken, 20 banka işitme engelli müşteriler için telefon ve dijital kanallar aracılığıyla uzaktan erişim destek hizmetleri sağlıyor. Bu gelişmeler, bankaların müşteri kitlesini daha kapsayıcı bir hale getirme yönündeki kararlı çabalarının somut bir yansıması olarak dikkat çekiyor.

Engelli Müşteri Sayılarında Dikkat Çekici Yükseliş

Bankacılık sistemine dahil olan engelli bireylerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine kıyasla kayda değer bir artış gösteriyor. Bu yükseliş, hem toplumsal farkındalığın artmasına hem de sunulan hizmetlerin çeşitlenerek daha erişilebilir hale getirilmesine bağlanıyor.

• Ortopedik engelli banka müşterisi sayısı, %21’lik etkileyici bir artışla 34 bin 146 kişiye ulaştı.
• Görme engelli müşteri sayısı %19’luk bir büyümeyle 11 bin 472 kişiye yükseldi.
• İşitme engelli müşteri sayısı ise %12’lik bir artışla 14 bin 551 kişiye ulaştı.

Bu rakamlar, finansal hayata katılımın önündeki engellerin aşılması yönündeki çabaların somut sonuçlar doğurmaya başladığının en açık göstergesi olarak öne çıkıyor.

Fiziksel Altyapıda Büyük Dönüşüm: ATM, Şube ve POS Yatırımları

Engelli bireylerin bankacılık hizmetlerine fiziksel erişimini kolaylaştırmak adına, şube ve cihaz altyapısında devasa yatırımlar gerçekleştirilmiş durumda. Haziran 2025 itibarıyla:

• Ortopedik engelli müşterilere uygun tasarlanmış ATM sayısı 5 bine ulaştı.
• Görme engelliler için sesli yönlendirme veya Braille tuş takımı bulunan ATM sayısı ise 46 bin gibi etkileyici bir seviyeye yükseldi.
• Hem ortopedik hem de görme engelli müşterilere hizmet sunabilen şube sayısı her iki grup için yaklaşık 8 bin seviyesinde gerçekleşerek, ülke genelinde geniş bir erişim ağı oluşturulduğunu gösteriyor.
• Perakende noktalarında erişilebilirliği artırmak için görme engellilere uygun POS cihazı sayısı 2 milyon eşiğini aşarken, ortopedik engellilere hizmet veren POS cihazı sayısı da 971 bine yaklaştı.

Dijital Bankacılıkta Erişilebilirlik Standartları Zirvede

Raporun en çarpıcı bölümlerinden biri, dijital kanallardaki erişilebilirlik çalışmalarına odaklanıyor. Bankalar, mobil uygulamalarını ve internet şubelerini tüm müşteriler için erişilebilir kılmak adına kararlı adımlar atıyor:

• 25 banka, SMS ile gönderilen tek kullanımlık şifreleri (OTC) ekran okuyucu yazılımlarla uyumlu hale getirdi.
• 24 banka, yalnızca klavye (“tab” tuşu) veya fare ile tüm işlemlerin gerçekleştirilebilmesini sağlarken, aynı sayıda banka uygulama ve içeriklerinin ekran okuyucular tarafından kusursuz bir şekilde okunmasını garantiledi.
• 21 bankanın mobil bankacılık uygulamaları, sesle kontrol edilebilen asistan uygulamalarıyla entegre edildi.
• İşitme engelli müşteriler için hayati bir hizmet olan anlık çevrimiçi yazışma (internet sohbet) desteği, 11 bankanın internet şubesi üzerinden sunuluyor.

Bu adımlar, dijital dönüşümün yalnızca teknolojik yenilikleri değil, aynı zamanda toplumun her kesimine yönelik kapsayıcı çözümler üretme gerekliliğini de beraberinde getirdiğini açıkça ortaya koyuyor.

Raporun Kapsamı ve Yöntemi

Türkiye Bankalar Birliği’nin bu derinlemesine çalışması, üye mevduat bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarından elde edilen istatistiki veriler temel alınarak hazırlanmış durumda. Raporda, katılım bankalarına ait verilerin yer almadığı özellikle belirtiliyor. Bu durum, sektörün tümünü kapsayan daha bütüncül bir tablo için gelecek dönemlerde çalışmanın kapsamının genişletilmesi gerektiğini işaret ediyor.

Sonuç olarak, TBB’nin Haziran 2025 raporu, Türk bankacılık sektörünün engelli bireyleri finansal sistemin ayrılmaz bir parçası haline getirme çabalarında yalnızca yasal yükümlülükleri değil, aynı zamanda sosyal sorumluluk ve kapsayıcı hizmet anlayışını da merkeze aldığını net bir şekilde ortaya koyuyor. Gerek müşteri sayılarındaki çarpıcı artış gerekse fiziksel ve dijital altyapıya yapılan yatırımlar, finansal erişilebilirlik alanında sürdürülebilir ve köklü bir dönüşümün gerçekleştiğinin en güçlü kanıtları arasında yer alıyor.