2025’in Ekonomik Şampiyonu: Portekiz ve Dünya Ekonomisinin Yeni Haritası

Saygın ekonomi dergisi The Economist, 2025 yılı için dünya ekonomilerinin kapsamlı bir fotoğrafını çekti. Enflasyon, enflasyonun yaygınlığı, GSYH büyümesi, istihdam ve borsa performansı gibi beş temel kritere dayanan analiz, 36 ülkeyi mercek altına aldı. Yayınlanan listede, beklenmedik bir isim zirvede yer aldı: Portekiz, 2025’in en başarılı ekonomisi seçildi. Bu sonuç, sadece Portekiz’in değil, Avrupa’nın güney kuşağının toparlanma hikayesini ve küresel ekonominin yeni dengelerini gözler önüne seriyor.

Portekiz’in Zirveye Uzanan Yolculuğu: Turizm, Yatırım ve İstikrar

Portekiz’in bu çarpıcı başarısının ardında, birbiriyle uyum içinde çalışan birkaç temel dinamik yatıyor. Ülke, güçlü GSYH büyümesi ile Avrupa ortalamasını geride bırakırken, bir zamanlar sorun olan enflasyonu kontrol altına almayı başardı. Fiyat istikrarına dönüş, tüketici ve yatırımcı güvenini besledi. Bu olumlu hava, borsaya da yansıdı ve PSI-20 endeksi yıl boyunca %20’nin üzerinde değer kazanarak istikrarlı bir yükseliş grafiği çizdi.

Ekonomik canlanmanın en önemli itici güçlerinden biri, turizm sektöründeki olağanüstü toparlanma oldu. Pandemi sonrası dünyada seyahat talebinin patlaması, Portekiz’in sunduğu çekicilikle birleşerek sektöre büyük bir canlılık getirdi. Bunun yanı sıra, ülke doğrudan yabancı yatırımlar için bir cazibe merkezi haline geldi. Özellikle teknoloji ve yenilenebilir enerji alanlarındaki yatırımlar, ekonomik büyümeye yapısal bir destek sağladı ve istihdam olanaklarını artırdı.

Güney Avrupa’nın Rönesansı: Yunanistan ve İspanya da Zirvede

The Economist’in listesi, Portekiz’in yanı sıra, Yunanistan ve İspanya gibi güney Avrupa ülkelerinin de üst sıralarda yer aldığını ortaya koydu. Bu durum, dikkat çekici bir ekonomik dönüşüm hikayesine işaret ediyor. 2010’lu yılların borç kriziyle derinden sarsılan bu ekonomiler, uyguladıkları yapısal reformlar ve Avrupa Birliği desteği sayesinde adeta bir rönesans yaşıyor. 2025’te bu ülkeler, hem büyüme hem istihdam hem de fiyat istikrarında kaydettikleri belirgin iyileşmelerle analizin öne çıkan isimleri oldu. Bu toparlanma, Avrupa ekonomisinin dengelerini yeniden şekillendiriyor.

Performans Tablosunda Yükselen ve Düşenler

Analiz, ekonomiler arasında belirgin bir performans ayrışması olduğunu gösteriyor. İsrail, 2023’teki bölgesel krizin etkilerinden sıyrılarak güçlü bir toparlanma sergiledi. Bu toparlanma, borsasına da yansıdı ve Bank Leumi hisselerindeki yaklaşık %70’lik muazzam artış, İsrail borsasını 2025’in en iyi performans göstereni yaptı.

Diğer taraftan, listenin alt sıralarında bazı Avrupa ülkeleri dikkat çekiyor. Estonya, Finlandiya ve Slovakya, en düşük performans gösteren ekonomiler arasında yer aldı. Estonya’da enerji şoklarının kalıcı etkisiyle çekirdek enflasyonun %7’ye yaklaşması, hala devam eden baskıları gösterdi. Almanya ve Birleşik Krallık ise önceki yıllara kıyasla bir miktar toparlanma sinyali verse de, hala listenin alt yarısında kalmayı sürdürüyor.

Fransa, iç siyasette yaşanan belirsizliklere rağmen, ekonomik göstergelerde ortalamanın üzerinde bir performans elde etmeyi başardı. Bu, ekonominin siyasi dalgalanmalara karşı göreceli dayanıklılığının bir göstergesi olarak yorumlandı.

Enflasyon: Farklı Coğrafyalarda Farklı Tehditler

The Economist’in analizi, enflasyon sorununun küresel ölçekte tek tip olmadığını, ülkelere göre farklı şekiller aldığını ortaya koydu. Türkiye, çekirdek enflasyonda merkez bankalarının hedefinden en uzak ülke olarak öne çıktı. Ekonomi politikalarının etkisiyle, Türkiye’de çekirdek enflasyon 2025’te de yüksek seyrini sürdürdü.

ABD’de ise durum farklı bir boyutta. Genişletici mali teşviklerin etkisiyle, fiyat artışları geniş bir mal ve hizmet yelpazesine yayılmış durumda. Bu, enflasyonla mücadelede “son kilometrenin” zorluğuna işaret ediyor. Öte yandan, İsveç, Finlandiya ve İsviçre gibi ülkelerde enflasyonun aşırı düşük seviyelere gerilemesi, bu kez tam tersi bir riski, deflasyon tehlikesini gündeme getirdi.

Borsalarda Çalkantılı Manzara

2025 yılı, dünya borsaları için inişli çıkışlı bir yıl oldu. ABD borsaları genel olarak olumlu bir seyir izlese de, önceki yıllardaki olağanüstü yükselişlerin ardından büyük bir sıçrama yaşanmadı. Danimarka, ilaç devi Novo Nordisk hisselerindeki sert düşüşün etkisiyle, yılın en zayıf borsa performansını sergiledi. Bu, tek bir şirketin, bir ülkenin finansal göstergeleri üzerinde ne kadar büyük bir etki yapabileceğinin çarpıcı bir örneği oldu.

Sonuç: Değişen Dengeler ve Yeni Şampiyonlar

The Economist’in 2025 analizi, küresel ekonomide güç merkezlerinin yavaş ama istikrarlı bir kayma içinde olduğunu gösteriyor. Portekiz, Yunanistan ve İspanya’nın liderliğindeki Güney Avrupa’nın yükselişi, kıtanın ekonomik manzarasını yeniden şekillendiriyor. Doğrudan yatırımlar ve turizm gibi sektörel dinamiklerin önemi bir kez daha anlaşılırken, enflasyonla mücadele her ülke için kendine özgü zorluklar barındırıyor. Portekiz’in tahta oturduğu bu yeni ekonomik düzende, eski güçlü ekonomilerin reform ve adaptasyon sınavı ise devam ediyor. 2025, ekonomik toparlanmanın yol haritasının yeniden çizildiği, sürprizlerle dolu bir yıl olarak tarihe geçiyor.