Kırgızistan’dan Ekonomiyi Canlandıracak Kapsamlı Teşvik Paketi: Kuyumculuk, Hazır Giyim ve Otomotiv Sektörlerine Önemli Kolaylıklar
Cumhurbaşkanlığı Basın Servisi tarafından kamuoyuna duyurulan ve ülke ekonomisinde yeni bir dönemi işaret eden kararname, özellikle kuyumculuk, hazır giyim ve motorlu araç satış sektörlerine odaklanan, detaylı ve çok yönlü bir teşvik paketini içeriyor. Hükümetin bu hamlesi, söz konusu stratejik sektörlerde hem üretimi hem de ihracatı artırmayı, böylece ekonominin genel olarak güçlenmesini ve uluslararası pazarlarda rekabet gücünün yükselmesini hedefliyor. Kararnamenin içeriği, sadece vergisel kolaylıklarla sınırlı kalmayıp, sektörlerin yapısal sorunlarına çözüm üretecek ve yatırım ortamını cazip hale getirecek düzenlemeleri de kapsıyor.
Kuyumculuk Sektörüne Yönelik Kapsamlı Destek ve Yapısal Düzenlemeler
Kararnamenin en dikkat çekici ve detaylandırılmış bölümlerinden biri, Kırgızistan için geleneksel bir öneme sahip olan kuyumculuk sektörüne ayrılmış durumda. Bakanlar Kurulu, kararname uyarınca, bir ay içerisinde Meclis’e sektörü destekleyici kapsamlı bir yasa tasarısı sunmakla yükümlü. Taslak metinde öngörülen düzenlemeler, sektörün tedarik zincirinden uluslararası pazarlama faaliyetlerine kadar geniş bir yelpazede destek sağlıyor.
Öncelikle, kuyum üretiminin temelini oluşturan ekipman, ileri teknoloji, kimyasal reaktifler ve yarı mamul ürünlerin ithalatında gümrük vergileri ve diğer vergi yükümlülüklerinde önemli kolaylıklar ve muafiyetler getirilmesi planlanıyor. Bu hamle, yerli üreticilerin modern teknolojiye ve kaliteli hammaddeye daha uygun maliyetlerle erişimini sağlayarak üretim maliyetlerini düşürmeyi ve ürün kalitesini artırmayı amaçlıyor.
Bir diğer kritik madde ise, yerli kuyumcuların uluslararası fuar ve sergilere katılımını teşvik etmek amacıyla, bu etkinliklere götürülecek ürünlerin yurt dışına çıkarılması sürecindeki bürokratik engellerin kaldırılması ve gerekli izinlerde muafiyet sağlanması. Bu, Kırgız kuyumculuk ürünlerinin global pazarda tanıtımı ve doğrudan ihracatı için hayati bir adım olarak değerlendiriliyor.
Kararname, sektörde uzun süredir devam eden bir soruna da radikal bir çözüm öneriyor. Buna göre, daha önce ithal edilen veya yurt içinde üretilmiş olan değerli metal ürünlerinin, kararnamenin yürürlüğe girmesini takip eden iki aylık süre içerisinde kayıt altına alınması (yasallaştırılması) öngörülüyor. Bu süreç boyunca, ilgili denetim mekanizmalarının askıya alınacağı belirtiliyor. Bu düzenleme, sektördeki kayıt dışı ekonomiyi resmi sisteme dahil ederek devlet gelirlerini artırmayı ve sektörün şeffaflaşmasını hedefliyor.
Destek paketi aynı zamanda yerli üreticilere doğrudan finansal ve lojistik avantajlar da sunuyor. Devlet, kendi bünyesindeki değerli metal ve taş rezervlerini, piyasa fiyatının yüzde 2 altından üreticilere hammadde olarak temin edecek. Ayrıca, üreticilerin yatırım ve işletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamak üzere uygun koşullu, düşük faizli kredi imkanları da sağlanacak.
Motorlu Araç Satış Sektöründe Vergi Yükünün Hafifletilmesi
Kararnamenin otomotiv sektörüne yönelik bölümü, özellikle ikinci el ve yeni araç ticaretini canlandırmaya odaklanıyor. Getirilen teşvikler, hem bireysel satıcıları hem de ticari işletmeleri kapsayacak şekilde tasarlanmış.
İlk olarak, gerçek ve tüzel kişilerin yapacakları motorlu araç satış işlemleri, önümüzdeki üç yıl boyunca tüm vergilerden muaf tutulacak. Bu radikal karar, araç alım-satım pazarındaki hareketliliği büyük ölçüde artırmayı ve sektördeki durgunluğu kırmayı amaçlıyor.
Bireysel girişimci statüsünde olmayan vatandaşlar için ise geçmişe yönelik önemli bir düzenleme getiriliyor. 1 Ocak 2026 tarihinden önce gerçekleştirilmiş olan araç satışlarından doğan vergi borçları, idari para cezaları ve diğer yaptırımların tamamından muafiyet sağlanacak. Bu madde, geçmiş dönemdeki olası yükümlülükler nedeniyle araç satışı yapmaktan çekinen bireyleri pazara dahil etmeyi hedefliyor.
Yerli sanayiyi desteklemek amacıyla, Kırgızistan’da üretilen veya montajı yapılan araçlar ile bu araçların yedek parçalarının satışından alınan satış vergisi (KDV benzeri) tamamen kaldırılacak. Bu uygulama, yerli otomotiv ve yan sanayisinin hem iç pazarda hem de komşu ülke pazarlarında fiyat avantajı elde etmesini sağlayacak.
Hazır Giyim Sektörü ve KOBİ’ler için Vergi İndirimleri ve Sosyal Destek
İhracat potansiyeli yüksek olan hazır giyim sektörü de teşvik paketinden önemli pay alıyor. Bu sektörde faaliyet gösteren işletmeler için gelir vergisi oranlarında ve işverenlerin ödediği sosyal sigorta primlerinde indirime gidilmesi planlanıyor. Bu sayede, işletmelerin üretim maliyetleri düşürülerek, ürün fiyatlarının uluslararası rekabette daha avantajlı hale gelmesi ve istihdamın korunması teşvik edilecek.
Teşvikler, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ’ler) yönelik olarak genişletiliyor. KOBİ’lerin sosyal sigorta yükümlülüklerinin azaltılması, bu işletmelerin insan kaynağı maliyetlerini hafifleterek büyümelerine ve daha fazla personel istihdam etmelerine olanak tanıyacak.
Kararname, uluslararası ticareti de kolaylaştırıcı hükümler içeriyor. İşletmelerin Kırgızistan dışında yürüttükleri faaliyetler için yüzde 0,1 gibi sembolik düzeyde tek tip bir vergi oranı belirleniyor. Benzer şekilde, yabancı bankalar üzerinden gerçekleştirilen ticari ve finansal işlemler için de yüzde 0,1 vergi uygulanması öngörülüyor. Bu düzenlemeler, dış ticaretin önündeki finansal ve idari engelleri minimize etmeyi amaçlıyor.
Hükümet sözcüleri, bu kapsamlı teşvik paketinin, pandemi sonrası dönemde yavaşlayan ekonomik aktiviteyi hızlandırmak, yabancı yatırımı çekmek ve yerli üreticiyi korumak adına atılmış stratejik bir adım olduğunu vurguluyor. Paketin başarısı, önümüzdeki günlerde Meclis’ten geçecek yasa tasarılarının içeriği ve uygulama süreçlerinin etkinliği ile doğrudan ilişkili olacak. Ekonomi çevreleri, özellikle kuyumculuk sektöründeki “yasallaştırma” sürecinin ve geniş çaplı vergi muafiyetlerinin, kısa ve orta vadede sektörel büyümede gözle görülür bir canlanma yaratmasını bekliyor.
