İsrail’de Üst Düzey Atama Krizi: Savunma Bakanı ile Genelkurmay Başkanı Karşı Karşıya

İsrail devlet televizyonu KAN’ın edindiği bilgilere göre, İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) içinde, emekli bir generalin yeniden göreve getirilmesi ve terfi ettirilmesi planı, Savunma Bakanı Yoav Katz ile Genelkurmay Başkanı Korgeneral Eyal Zamir arasında şiddetli bir siyasi-askeri gerilimin patlak vermesine neden oldu. Yaşananlar, İsrail’in en üst düzey askeri ve siyasi makamları arasındaki derin görüş ayrılıklarını ve iletişimsizliği gözler önüne serdi.

Atama Görüşmesi ve Oybirliğiyle Alınan Karar

Kriz, dün gerçekleşen üst düzey bir atama görüşmesinde başladı. Toplantıda, emekli Tuğgeneral German Giltman’ın orduya geri dönmesi ve Kara Kuvvetleri Karargah Komutanlığı gibi önemli bir pozisyona atanması teklifi Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir’e sunuldu. İsrail medyasının aktardığına göre, bu öneriye toplantıda hazır bulunan tüm üst düzey askeri yetkililer oybirliğiyle destek verdi. Bu destek verenler arasında, Haziran 2026’da görevi devralması beklenen yeni Mossad Direktörü ve aynı zamanda Başbakan Binyamin Netanyahu’nun askeri sekreteri olan Tümgeneral Roman Goffman da yer alıyordu. Yetkililerin ortak mutabakatı üzerine Genelkurmay Başkanı Zamir, Giltman’ın terfi ettirilmesi ve Kara Kuvvetleri karargah komutanı olarak atanması yönünde resmi kararını aldı.

Savunma Bakanı’ndan Sert Veto: “İtaatsizlik Çağrısı Yapan Görev Yapmayacak”

Ancak, atama kararı henüz resmiyete dökülmeden, Savunma Bakanı Yoav Katz’tan beklenmedik ve kesin bir veto geldi. Katz yaptığı açıklamada, German Giltman’ın terfisini “kesin olarak reddettiğini” duyurdu. Bakan Katz, gerekçe olarak Giltman’ın, Netanyahu hükümetinin yargı reformu planlarına karşı düzenlenen kitlesel protestolara öncülük eden ve birçok emekli üst düzey askeri ve güvenlik çalışanını bünyesinde barındıran “Silah Arkadaşları” (Brothers in Arms) grubunun bir üyesi olduğunu ileri sürdü.

Katz, son derece sert bir dil kullanarak, “İtaatsizlik çağrısı yapan hiç kimse İsrail ordusunda görev yapmayacak ve hiçbir pozisyona terfi ettirilmeyecek” ifadelerini kullandı. Bu açıklama, siyasi otoritenin, ordunun iç işleyişine ve atama süreçlerine doğrudan müdahalesi olarak yorumlandı.

İletişim Kopukluğu ve Tepki: Zamir Medyadan Öğrendi

Krizin bir diğer çarpıcı boyutu ise iletişim kanallarının tamamen tıkanmış olmasıydı. İsrail ordu radyosu ve diğer güvenilir kaynakların aktardığına göre, Savunma Bakanı Katz, bu önemli veto kararını Genelkurmay Başkanı Zamir ile doğrudan bir görüşme yaparak bildirmek yerine, sadece büroları aracılığıyla kısa bir bilgi notu iletti. Hatta, Genelkurmay Başkanı Zamir’in, Katz’ın kararından, karar medyaya duyurulmadan sadece birkaç dakika önce haberdar edildiği belirtildi. Bu durum, iki makam arasındaki protokolün ve koordinasyonun ciddi şekilde zarar gördüğünü gösterdi. Zamir’in, Katz’ın bu tutumuna ve kararına şiddetle tepki gösterdiği öğrenildi.

Komutanlar Şaşkın, Giltman ve Grup Teyit Vermedi

Atama görüşmesine katılan ve terfiye onay veren üst düzey komutanlar ise yaşanan gelişmeler karşısında şaşkınlıklarını ifade ettiler. Komutanlar, “Toplantıya katılan herkes bu fikri destekledi, onun [Giltman’ın] protestoya katıldığını bilmiyorduk” açıklamasını yaparak, Giltman’ın protestolarla bağlantısı konusunda bilgileri olmadığını öne sürdüler.

Öte yandan, tartışmanın merkezindeki isim German Giltman, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, hiçbir zaman “Silah Arkadaşları” grubunun bir üyesi olmadığını, sadece grubun düzenlediği bir basın toplantısına katıldığını iddia etti. Grubun liderleri de yaptıkları açıklamada, Giltman’ı şahsen tanımadıklarını ve kendisinin grubun bir üyesi olmadığını teyit etti. Bu açıklamalar, Savunma Bakanı Katz’ın vetosunun dayanağını sorgulatırken, krizin daha da karmaşık bir hal almasına neden oldu.

Arka Planda Yatan Derin Gerilim: 7 Ekim Soruşturması ve Yetki Çatışması

Bu son atama krizi, aslında Savunma Bakanlığı ile Genelkurmay Başkanlığı arasında aylardır devam eden daha derin bir yetki ve sorumluluk çatışmasının son patlaması olarak görülüyor. Bu gerilimin temelinde, 7 Ekim 2023’te Hamas’ın düzenlediği Aksa Tufanı saldırısında İsrail ordusunun yaşadığı ağır başarısızlığın ardından başlatılan soruşturma süreci yatıyor.

Genelkurmay Başkanı Zamir, olayla ilgili bir soruşturma heyeti oluşturmuş ve bu heyetin raporu doğrultusunda, sorumlulukları bulunduğu gerekçesiyle bazı üst düzey komutanları görevden almış, mevcut istihbarat, hava kuvvetleri ve donanma komutanlarına ise kınama cezası vermişti. Ancak Savunma Bakanı Katz, Zamir’in bu adımlarına karşı çıkarak, bağımsız bir heyetin soruşturma sonuçlarını incelemesi talimatını verdi ve Savunma Bakanlığı Denetçisi Yair Volansky’i bu işle görevlendirdi. Dahası Katz, Volansky’nin yeni raporu hazırlayana kadar ordudaki tüm üst düzey atamaları dondurma kararı aldı.

Genelkurmay Başkanı Zamir ise Bakan’ın bu hamlelerine sert bir şekilde cevap vererek, atama görüşmelerini sürdüreceğini ve kararları onaya sunmaya devam edeceğini açıkça ifade etmişti. German Giltman’ın atanması girişimi, işte bu donmuş atamaların üzerine yapılan ilk ve en üst düzey hamle oldu ve iki taraf arasındaki gerginliği doruk noktasına taşıdı.

Sonuç olarak, İsrail’de bir emekli generalin atanması meselesi, askeri-siyasi ilişkilerdeki derin bir krizi, iletişim kopukluğunu, 7 Ekim travmasının yol açtığı hesap verme sürecindeki yetki mücadelesini ve hükümete yönelik protestoların kurumlar üzerindeki etkisini bir arada ortaya koyan karmaşık bir olaylar dizisi haline geldi. Savunma Bakanı ile Genelkurmay Başkanı arasındaki bu açık çatışmanın, İsrail’in güvenlik yönetişimini ve iç siyasi istikrarını nasıl etkileyeceği önümüzdeki günlerin en önemli gündem maddelerinden biri olacak gibi görünüyor.