Doğanın İsyanı: Muson, Siklon ve İnsan Eliyle Birleşen Bir Felaket Hikayesi

Geçtiğimiz haftalar, Güneydoğu Asya’nın geniş bir coğrafyası için tarihe en ölümcül ve yıkıcı doğa olaylarından biri olarak geçti. İki güçlü tropikal siklonun şiddetli muson mevsimi yağışlarıyla birleşmesi, Sri Lanka’dan Endonezya’nın Sumatra adasına, Tayland’ın güneyinden Malezya’nın kuzeyine uzanan bir kuşakta adeta bir su bombardımanı başlattı. Ancak bu sadece meteorolojik bir tesadüf değil; bilim insanları ve çevreciler, yaşanan trajedinin arkasında iklim değişikliğinin yıkıcı etkileri ve insan kaynaklı ekolojik tahribatın açık izlerini görüyor.

Endonezya: Ölüm Çamuru ve Bir Milyondan Fazla Yerinden Olmuş İnsan

Felaketin en ağır bedelini ödeyen ülke, Endonezya oldu. Ülkenin batısındaki Sumatra adası, özellikle de Aceh eyaleti ve Padang çevresi, sel suları ve beraberinde gelen devasa toprak kaymalarıyla adeta bir enkaza döndü. Resmi rakamlar, can kaybının 712 kişiye yükseldiğini gösterirken, en az 500 kişi hala kayıp durumda. Arama-kurtarma ekipleri, çamur ve enkaz yığınları arasında umutla çalışmalarını sürdürüyor.

Ancak asıl çarpıcı olan, afetten etkilenen insan sayısının boyutu. Tahliye edilen ve evlerini, geçim kaynaklarını kaybedenlerin sayısı 1.1 milyonu aştı. Geçici barınma merkezlerinde yaşam mücadelesi veren bu insanlar için temiz su, gıda ve tıbbi malzeme ihtiyacı kritik bir seviyede. Yetkililer, salgın hastalık riskine karşı da alarmda.

Endonezya Çevre ve Orman Bakanlığı yetkilileri de dahil olmak üzere pek çok uzman, bu felaketin tek sebebinin aşırı yağışlar olmadığının altını çiziyor. Yasa dışı ağaç kesimi ve kontrolsüz palmiye plantasyonları için yapılan ormansızlaştırma, toprağı tutacak kök sistemlerini yok ederek, yağmurun toprak kaymasına dönüşmesini kaçınılmaz hale getiriyor. Daha geçen ay, Java adasında benzer nedenlerle meydana gelen şiddetli hava olaylarında 38 kişi hayatını kaybetmişti. Bu, sistemik bir sorunun tekrarlayan sonuçları gibi görünüyor.

Sri Lanka: Ditwah Kasırgası’nın Ardından Harabe ve Kayıplar

Sri Lanka ise, Ditwah Kasırgası’nın doğrudan vurduğu ülke oldu. Kasırganın getirdiği şiddetli rüzgarlar ve dökülmeyi durdurmak bilmeyen yağmur, nehirleri taşırdı, yamaçları yerinden oynattı. Bazı köyler haritadan silinircesine sular altında kaldı, tarım arazileri günlerce çamur deryasına dönüştü.

Sri Lanka Afet Yönetim Merkezi’nin güncel verileri, durumun vahametini gözler önüne seriyor: 410 onaylanmış can kaybı ve 336 kayıp. Afetten doğrudan etkilenen nüfus ise 1.5 milyon civarında. Ülkenin altyapısı, özellikle kırsal bölgelerdeki yollar ve köprüler, bu büyüklükte bir felakete hazırlıksız yakalandı ve bu da yardım ulaştırma çabalarını büyük ölçüde sekteye uğrattı.

Bölgesel Etki ve İklim Değişikliği Gerçeği

Felaketin dalgaları komşu ülkelere de ulaştı. Tayland’ın güneyindeki turistik olmayan, tarımsal bölgelerde yaşayanlar evlerini terk etmek zorunda kaldı. Malezya’nın kuzey eyaletlerinde de benzer sellere rastlandı. Bölge ülkeleri, afet yönetimi ekipleri ve askeri birliklerini seferber ederek enkaz kaldırma, yardım dağıtımı ve tahliye çalışmalarını yoğun bir şekilde sürdürüyor.

İklim bilimciler, bu tür çoklu meteorolojik sistemlerin birleşmesiyle oluşan aşırı yağış olaylarının sıklığının ve şiddetinin, küresel ısınma nedeniyle artmasının beklendiği konusunda uzun süredir uyarıda bulunuyordu. Daha sıcak bir atmosfer, daha fazla nem tutabiliyor ve bu da yağış sistemlerini daha güçlü, daha öngörülemez hale getiriyor. Yaşanan bu son felaketler, bu uyarıların teoriden acı bir pratiğe dönüştüğünün somut kanıtı.

* Bu haber, uluslararası afet yönetimi kuruluşları, meteoroloji enstitüleri, yerel yetkili makamların açıklamaları ve çevre örgütlerinin raporlarından derlenen bilgiler ışığında hazırlanmıştır. İnsani yardım kuruluşları, bölgeye acil yardım ulaştırmak için bağış kampanyaları yürütmektedir.