Avrupa ve Türkiye’de Erken ve Yoğun Grip Sezonu: H3N2 Varyantının Gölgesinde
DSÖ’den kritik uyarı: Erken başlayan ve hızla yayılan grip dalgası, sağlık sistemlerini zorluyor. Türkiye’de ise yetkililer “beklenen bir süreç” vurgusu yaparak durumu yakından izliyor.
Avrupa, alışılmadık derecede erken ve sert bir grip sezonuyla karşı karşıya. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Avrupa Bölgesi’nin verilerine göre, grip aktivitesi normal takviminden yaklaşık dört hafta önce start aldı ve hızla tüm bölgeye yayılıyor. Bu beklenmedik ve yoğun başlangıç, özellikle İrlanda, Sırbistan, Slovenya ve Birleşik Krallık gibi ülkelerde sağlık sistemleri üzerinde ciddi bir baskı yaratıyor.
Bu ülkelerde, grip benzeri belirtilerle sağlık kuruluşlarına başvuran hastaların yüzde 50’sinden fazlasında influenza teşhisi konuluyor. Laboratuvar ortamında doğrulanan vakaların ise neredeyse yüzde 90’ını H3N2 olarak bilinen influenza A varyantı oluşturuyor. Uzmanlar, bu varyantın daha ağır bir hastalığa yol açtığına dair kesin bir bulgu olmadığını belirtse de, yüksek bulaşıcılık oranı nedeniyle vaka sayılarının hızla arttığını vurguluyor.
DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Henri Kluge, durumu şu sözlerle özetledi: “Grip her kış kapımızı çalar, ancak bu yıl ufak bir genetik değişim bile sağlık sistemlerimizde derin bir yankı uyandırıyor.” Kluge, pandemi sonrası dönemde artan yanlış bilgi ve dezenformasyon tehlikesine karşı uyarıda bulunarak, halkı yalnızca ulusal sağlık otoriteleri ve DSÖ gibi güvenilir kaynaklardan bilgi almaya çağırdı.
— Dr. Hans Henri Kluge, DSÖ Avrupa Bölge Direktörü
DSÖ ve ulusal sağlık otoriteleri, gribe karşı en etkili kalkanın mevsimsel grip aşısı olduğunu bir kez daha hatırlatıyor. Aşı, enfeksiyonu tamamen engellemese de, özellikle risk gruplarında hastaneye yatış, yoğun bakım ihtiyacı ve ölüm riskini çarpıcı bir şekilde düşürüyor. Aşı önceliği; 65 yaş üstü bireyler, kronik kalp, akciğer, böbrek hastalığı veya diyabet hastaları, hamileler, küçük çocuklar ve sağlık çalışanları için geçerli.
Epidemiyolojik veriler, grip yayılımının ilginç bir dinamiğini gözler önüne seriyor: Okul çağındaki çocuklar, virüsün toplum içinde hızla yayılmasının başlıca taşıyıcıları olarak öne çıkıyor. Ancak hastaneye yatış gerektiren ağır vakaların büyük bölümü 65 yaş üstü bireylerde görülüyor. Bu nedenle, toplumsal bağışıklığın güçlendirilmesi ve en kırılgan grupların korunması adına geniş kapsamlı aşılama kampanyaları hayati bir rol oynuyor.
Avrupa’da Grip Alarmı: Erken Tehdit ve Artan Yük
Birleşik Krallık: Britanya Ulusal Sağlık Sistemi (NHS), erken ve şiddetli grip dalgasının etkisiyle tarihi bir kış baskısına hazırlanıyor. Hastane başvuruları ve yatış oranları alarm verici bir hızla yükseliyor.
Almanya: Grip sezonu, uzun yıllar ortalamasının iki ila üç hafta önünde başladı. Gözetim noktalarından alınan numunelerde influenza pozitiflik oranları hızla tırmanıyor.
Fransa: Grip aktivitesinde “dikkat çekici bir sıçrama” yaşanıyor. Bu artış, özellikle acil servis başvurularında kendini gösteriyor. Yetkililer, önümüzdeki haftalarda vakaların daha da artabileceği uyarısını yapıyor.
İspanya: Durum en dramatik şekilde İspanya’da hissediliyor. Mevcut enfeksiyon oranları, geçen yılın kış zirvesini çoktan aşmış durumda. Daha çarpıcı olan ise, grip kaynaklı hastaneye yatışların yalnızca bir hafta içinde iki katına çıkması.
Romanya ve Macaristan: Her iki ülkede de grip vakaları hızlı ve yoğun bir artış gösteriyor. Sağlık sistemleri, artan hasta yükünü yönetmek için ek önlemler almak zorunda kalıyor.
Türkiye’de Durum: “Beklenen Bir Dönem” Vurgusu
Türkiye’de grip aktivitesi, Kasım ayının son haftalarından itibaren yükselişe geçti. Ülkemizde de Avrupa ile paralel olarak baskın virüs H3N2 varyantı olarak tespit edildi. Ancak Sağlık Bakanlığı yetkilileri, durumu Avrupa’daki kadar kritik bir tablo olarak görmüyor ve daha kontrollü bir çerçevede değerlendiriyor.
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürü Doç. Dr. Elif Demirkol, H3N2 varyantının Türkiye için ek bir tehdit oluşturmadığını belirtti. Demirkol, “Bu, her yıl mutasyon geçirerek karşımıza çıkan doğal bir influenza varyantı. Tamamen beklediğimiz bir süreç” ifadelerini kullandı. Bakanlık, virüsün yeni ya da bilinmeyen bir tehlike olmadığını, mevsimsel grip etkenlerinden biri olduğunu vurgulayarak, korunma önlemlerine dikkat çekti.
Türkiye’deki tablo: Şu an için Türkiye’de sağlık sisteminde Avrupa ülkelerindeki gibi ağır bir baskı gözlenmiyor. Yine de sezonun erken başlaması ve komşu bölgelerdeki hızlı yayılım nedeniyle yakın izleme ve sürveyans çalışmaları büyük bir titizlikle sürdürülüyor. Vaka sayılarındaki artış trendi dikkatle takip ediliyor.
Uzmanlardan Korunma Çağrısı
DSÖ ve Türkiye Sağlık Bakanlığı, gripten korunmak ve yayılımını frenlemek için temel önlemleri bir kez daha hatırlatıyor:
- Grip aşısı yaptırmak: Özellikle risk grupları için en güçlü koruyucu kalkan.
- Hijyen kuralları: Ellerini sık ve doğru şekilde yıkamak, alkol bazlı dezenfektan kullanmak.
- Solunum etiği: Öksürürken ya da hapşırırken ağzı ve burnu mendille kapatmak, mendili hemen çöpe atmak.
- Hasta iken evde kalmak: Grip belirtileri (ateş, öksürük, boğaz ağrısı, halsizlik) varsa, iyileşene dek evde dinlenmek ve sosyal teması en aza indirmek.
- Maske kullanımı: Solunum belirtileri mevcutken kalabalık kapalı alanlara girilmesi zorunluysa cerrahi maske takmak.
- Güvenilir bilgi: Bilgi almak için yalnızca resmi sağlık kurumlarını (Sağlık Bakanlığı, DSÖ) takip etmek.
Uzmanlar, bu grip sezonunun Aralık sonu veya Ocak başında zirveye ulaşmasının beklendiğini ifade ediyor. Bireysel ve toplumsal düzeyde alınacak önlemler, bu yoğun dönemde hem bireylerin sağlığını koruyacak hem de Covid-19 sonrası dönemde zaten yorgun düşen sağlık sistemlerinin yükünü hafifletecek.