Küresel Ticaret Savaşlarında Çin’in Rekor Fazlası: 1 Trilyon Dolar Eşiği Aşıldı
Küresel ticaret savaşlarının gölgesinde, Çin ekonomisi tarihi bir eşiği geride bıraktı. Çin Gümrükler Genel İdaresi’nin açıkladığı Kasım ayı verileri, ülkenin yılın ilk on bir ayında toplam mal ihracatının ithalatını ilk kez 1 trilyon doların üzerinde bir farkla geçtiğini ortaya koydu. Ocak-Kasım döneminde kaydedilen 1.1 trilyon dolarlık ticaret fazlası, ABD’nin uyguladığı yüksek gümrük vergilerine rağmen Çin ihracat makinasının direncini ve küresel tedarik zincirlerindeki derin köklerini gözler önüne seriyor.
Kasım Ayında İhracat ve İthalat Dinamikleri
Kasım ayına ait detaylı veriler, eğilimleri daha net anlamamızı sağlıyor. Geçen yılın aynı ayına kıyasla %5.9 artış gösteren ihracat, 330.3 milyar dolara ulaştı. İthalat ise daha mütevazı bir artışla, %1.9’luk büyüme ile 218.6 milyar dolar oldu. Bu iki rakamın arasındaki fiyat, Kasım ayı için 111.6 milyar dolarlık bir ticaret fazlası anlamına geliyor. Bu rakam, bir önceki ay olan Ekim’de kaydedilen 90 milyar dolarlık fazlanın da önemli ölçüde üzerinde, ticaret dengesindeki güçlü genişlemeye işaret ediyor.
ABD Pazarındaki Keskin Düşüş ve Avrupa’ya Yönelim
Verilerin en çarpıcı yönlerinden biri, ticaret savaşlarının doğrudan hedefi olan ABD pazarındaki dramatik değişim. Çin’in ABD’ye ihracatı Kasım ayında, geçen yılın aynı dönemine kıyasla %28.6 oranında keskin bir düşüş yaşadı. Bu, Temmuz’dan bu yana devam eden çift haneli düşüş eğiliminin bir devamı niteliğinde. İlginç olan ise, bu sert düşüşün, 30 Ekim’de Güney Kore’de ABD Başkanı Donald Trump ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping arasında bazı gümrük vergilerinin hafifletilmesi yönünde varılan ön anlaşmaya rağmen gerçekleşmesi. Bu durum, ticaret savaşlarının yarattığı yapısal kaymanın derinliğini ve anlaşmanın piyasalara anında yansımadığını gösteriyor.
ABD pazarındaki bu daralmaya karşılık, Çin’in Avrupa Birliği’ne (AB) ihracatı Kasım ayında %14.8 gibi güçlü bir artışla 47 milyar avronun üzerine çıktı. Uzmanlar, bu iki zıt eğilimi doğrudan ilişkilendiriyor. Pek çok analist, Çinli üreticilerin ABD’ye yönelik yüksek gümrük duvarları nedeniyle, ürün akışlarını alternatif pazarlara, özellikle de Avrupa’ya yönlendirdiklerini belirtiyor. Bu “ticaret yön değiştirmesi”, Çin’in genel ihracat performansını dengelerken, AB ile olan ticaret dengesinde yeni gerilimlerin tohumlarını atıyor.
Uzmanlar Ne Diyor? Teknoloji ve Riskler
ING’nin Çin baş ekonomisti Lynn Song, elde edilen rekor fazlayı değerlendirirken, büyümenin arkasındaki itici güçlere dikkat çekiyor. Song, “Ürün bazında, tanıdık kategoriler en güçlü büyümeyi sürdürdü. Gemiler (%26.8), yarı iletkenler (%24.7) ve otomobiller (%16.7) bu yıl başlıca ihracat kalemlerinin performansını aştı.” ifadelerini kullanıyor. Özellikle yüksek teknoloji ihracatında kaydedilen %6.6’lık büyümenin, Çin’in bu kritik alanlardaki artan rekabet gücünün önemli bir göstergesi olduğunu vurguluyor. Song’a göre, Çin elektronik ürünlere yönelik küresel talepten ve temel çiplerdeki tedarik darboğazının yarattığı fiyat artışlarından da yararlanıyor.
Ancak, uzmanlar ufukta beliren risklere de işaret ediyor. Lynn Song, Çin’in ithalatının nispeten zayıf seyretmesinin, AB gibi ticaret ortaklarında endişe yarattığını belirtiyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un, ticaret dengesizlikleri düzeltilmezse AB’nin Çin’e karşı kendi gümrük önlemlerini artırabileceği yönündeki uyarısını hatırlatan Song, “AB gerçekten gümrük vergileri uygulayacak olursa, bu Çin’in dış talep görünümü için önemli bir risk oluşturacaktır.” değerlendirmesinde bulunuyor. Bu, Çin’in ABD’den kaçırdığı ihracatı Avrupa ile telafi etme stratejisinin sürdürülebilirliğine dair soru işaretleri yaratıyor.
Sonuç: Direnç ve Belirsizlikler Arasında Bir Dev
Çin’in 1 trilyon doları aşan ticaret fazlası, ekonomisinin küresel şoklara karşı şaşırtıcı derecede dirençli olduğunu gösteren güçlü bir sinyal. Üreticiler, tedarik zincirlerini hızla yeniden yapılandırarak, yüksek teknoloji ve geleneksel güçlü sektörlerdeki performansını koruyarak ABD merkezli ticaret engellerini aşmayı başardı. Ancak, bu başarı öyküsünün arka planında, ABD pazarında kalıcı bir daralma ve Avrupa’dan gelebilecek yeni korumacı önlem tehdidi gibi belirsizlikler bulunuyor. Çin, önümüzdeki dönemde sadece ihracat hacmini değil, aynı zamanda bu ihracatı gerçekleştirdiği coğrafi dağılımı ve artan korumacılık dalgasıyla nasıl başa çıkacağını da yönetmek zorunda kalacak. Küresel ticaretin geleceği, bu dengelerin nasıl kurulacağına bağlı görünüyor.
