Aile Sağlığı Çalışanlarından Sert Tepki: “Yeni ASM Yok, Aşı Yok, Para Nerede?”

İstanbul Cevizlibağ’da bir araya gelen on bir sağlık sendikası ve meslek örgütü, Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) çalışanlarının yaşadığı kronik sorunları ve bir yıldır uygulamada olan performans sistemine dayalı yönetmeliği protesto etti. Basın açıklamasında, Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu’na seslenen sağlık emekçileri, vaat edilen yatırımların yerine getirilmediğini, ücretlerden yapılan kesintilerin hesabının sorulması gerektiğini ve çalışma koşullarının dayanılmaz bir hal aldığını vurguladı.

Sendikalar Tek Yürek Oldu: “Eziyet Yönetmeliği Bir Yılı Geride Bıraktı”

Protestoya, sektördeki tüm farklı görüşleri temsil eden geniş bir sendikal yapı katıldı. AHESEN, Birlik ve Dayanışma Sendikası (BDS), Genel Sağlık İş Sendikası, Hekimsen İstanbul Şubesi, Hekim Birliği Sendikası, Hep-Sen İstanbul Şubeleri, Hürriyet Sağlık Sen İstanbul Şubesi, İSTAHED, Güç Sağlık Sen, İstanbul Tabip Odası ve SES İstanbul Şubeleri temsilcileri, aile hekimliği sisteminin içinde bulunduğu krize dikkat çekmek için ortak bir platformda buluştu. Sendikaların ortak hedefi, bir yıl önce yürürlüğe giren ve çalışanlar tarafından “eziyet yönetmeliği” olarak adlandırılan performans ve ücret düzenlemesinin geri çekilmesi.

İstanbul Tabip Odası Aile Hekimliği Uzmanı Dr. Olcay Bengi Bozkurt, yaptığı konuşmada, Bakan’ın bir yıl önce “modeledikleri yeni sistem ile aile hekimlerinin vatandaşa ayıracağı süreyi artırdıklarını” söylediğini hatırlatarak, bu iddiayı sorguladı. “Sağlık emekçilerine ve yurttaşlarımıza soruyoruz. Son bir yılda size ayrılan süre arttı mı?” diyen Dr. Bozkurt, hekim sayısı artmazken muayene sayılarının artmasının, hasta başına düşen süreyi azalttığının altını çizdi. Bu durumun, hem hekimler üzerinde ağır bir iş yükü oluşturduğunu hem de hastaların kaliteli ve yeterli süreli sağlık hizmeti almasını engellediğini vurguladı.

Milyonlarca Liralık Kesintilerin Akıbeti Sorgulanıyor

Dr. Olcay Bengi Bozkurt’un üzerinde en çok durduğu konulardan biri de, yönetmelik kapsamında çalışanların ücretlerinden yapılan kesintiler oldu. Bozkurt, Maliye Bakanlığı’ndan alınan bütçenin ASM’lerin yapımı veya güçlendirilmesi için kullanılması zorunluluğu olduğunu belirterek, şu çarpıcı soruları yöneltti: “Son bir senede bizim ücretimizden kestiğiniz parayla ne yaptınız? … Döner Sermayenize aktardığınız bu para nerede?” Bozkurt’a göre, “hastane başvurusu çok oldu” gibi şeffaf olmayan gerekçelerle yapılan bu kesintiler, yasal dayanaktan yoksun ve çalışanların hakkını gasp eden uygulamalardı.

Deprem Riski Altındaki ASM’ler ve Yerine Getirilmeyen Vaadler

Toplantıda gündeme gelen bir diğer hayati konu ise, ASM binalarının deprem güvenliği oldu. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2025 Temmuz ayında yaptığı değerlendirmeye atıfta bulunularak, İstanbul’daki her üç ASM’den birinin, 1999 depremi öncesi inşa edilmiş, dayanıksız binalarda hizmet verdiği ifade edildi. Olası bir büyük depremde sadece İstanbul’da 600’e yakın ASM’nin çalışamaz hale gelebileceği uyarısı yapıldı. Bu tablo, birinci basamak sağlık hizmetlerinin olağanüstü durumlarda nasıl bir çöküş yaşayabileceğini gözler önüne serdi.

Birlik ve Dayanışma Sendikası Genel Başkanı Dr. Ahmet Mehlepçi de konuşmasında bu konuya değinerek, hükümetin vaatlerini hatırlattı. “Vadettiğiniz 1000 ASM nerede? Deprem bölgesinde yalnızca 2 ASM yaptınız, ASM’ler depremde yıkılacak durumda” ifadelerini kullanan Dr. Mehlepçi, koruyucu sağlık hizmetlerinin bir diğer ayağı olan aşılamadaki eksikliklere de dikkat çekti: “HPV aşısı diyorsunuz, aşılar ortada yok. Biz çalışıyoruz siz hesap vermiyorsunuz.”

Net Talepler: Adil Ücret, Güvenli İşyeri, Baskısız Çalışma Ortamı

Sendika temsilcileri, yaptıkları açıklamada sadece sorunları sıralamakla kalmadı, somut taleplerini de sıraladı. Dr. Ahmet Mehlepçi, bu talepleri şöyle özetledi:

• Hiçbir performans kriterine dayanmayan, emekliliğe yansıyacak tek kalem maaş.
• Güvenli, donanımlı, depreme dayanıklı ASM’ler.
• Baskı, ceza ve keyfi uygulamaların son bulması.
• Halka hak ettiği koruyucu sağlık hizmetini verebilecekleri bir sistemin kurulması.

Mehlepçi, “Taleplerimiz karşılanana kadar geri adım atmayacağız” diyerek mücadele kararlılığını gösterdi.

Kriz Derinleşiyor: Sistem Tıkanma Noktasında

Yaşananlar, Türkiye’nin birinci basamak sağlık hizmetlerinde ciddi bir yönetim ve güven krizine işaret ediyor. Sendikaların iddialarına göre, uygulanan performans sistemi, hekimleri hasta başına daha az zaman ayırmaya zorlayarak hizmet kalitesini düşürüyor ve vatandaşları ikinci-üçüncü basamak hastanelere yönlendirerek sistem üzerindeki yükü artırıyor. Ücretlerden yapılan tartışmalı kesintiler, fiziki altyapının yetersizliği ve deprem riski ile birleştiğinde, aile hekimliği sisteminin sürdürülebilirliğini ciddi şekilde tehdit eden bir tablo ortaya çıkıyor. Sağlık Bakanlığı’nın bu sorulara vereceği yanıt ve atacağı adımlar, milyonlarca vatandaşın temel sağlık hizmetine erişiminin geleceği açısından büyük önem taşıyor.