Kamuda ‘Ballı Zam’ Krizi: Tepkiler Büyüyor, Düzenleme İptal Eşiğinde
Türkiye’de kamuoyunda büyük bir tartışma yaratan ve üst düzey bürokratlara yönelik ek zam düzenlemesi, yoğun tepkiler nedeniyle rafa kalkma noktasına geldi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Diyanet İşleri Başkanlığı da dahil olmak üzere pek çok kamu kurumundaki üst yöneticileri kapsayan düzenleme, TBMM gündeminden çıkarılmak üzere. Toplumun geniş kesimlerinden gelen sert eleştiriler, Cumhurbaşkanı seviyesine kadar ulaşmış durumda.
Bütçe Görüşmelerinde Kritik Geri Adım Sinyali
TBMM Genel Kurulu’nda devam eden bütçe görüşmeleri sırasında, söz konusu ek zam maddesinin tekliften çıkarılabileceği yönünde güçlü sinyaller geliyor. Yetkililer, “İmkanlar sınırlı” gerekçesiyle milyonlarca memur, işçi ve emeklinin zam taleplerini karşılayamadıklarını ifade ederken, aynı anda üst düzey personele yönelik bu cömert artışın toplumsal tepkiyi zirveye taşıdığı belirtiliyor. Tepkilerin dozu o kadar arttı ki, konu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gündemine taşındı. Edinilen bilgilere göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan, AK Parti Meclis Grubu’na konuyu yeniden değerlendirmeleri talimatını verdi. Bu talimatın ardından, düzenlemenin tamamen iptal edilmesi ihtimali güç kazandı.
Düzenlemenin iptaline yönelik bir diğer güçlü argüman ise hukuki boyuttan geliyor. Anayasa hukukçuları ve muhalefet partileri, bütçe tekliflerine bütçe dışında hiçbir hüküm eklenemeyeceğini hatırlatarak, zam maddesinin Anayasa’ya aykırı olduğunu savunuyor. Bu hukuki itiraz, TBMM’de düzenlemenin elenmesi için önemli bir dayanak oluşturuyor.
Kim, Ne Kadar Zam Alacaktı? Diyanet ve TBMM Üst Sırada
İptal edilme ihtimali bulunan düzenlemeye göre, kamu kurumlarındaki uzman ve üst düzey teknik personele 10 bin ile 30 bin Türk Lirası arasında değişen ek ödemeler yapılması planlanıyordu. Ancak asıl dikkat çeken, zaten makam aracı, lojman, ek ödenek gibi geniş imkanlara sahip olan üst düzey bürokratlara yapılacak olan ciddi artışlardı.
Listenin başında, 54 bin 181 liralık ek zam ile Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş (haberde Safi Arpaguş olarak geçen isim, düzeltilmiştir) ve TBMM Genel Sekreteri Hüseyin Kürşat Kırbıyık yer alıyordu. Bu iki ismi, 53 bin 596 liralık zamla Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanı, TÜİK Başkanı, Kentsel Dönüşüm Başkanı, Gelir İdaresi Başkanı, Devlet Personel Başkanı ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanı (AFAD) takip edecekti. Söz konusu rakamlar, ortalama bir memur maaşının kat kat üzerinde olması nedeniyle kamuoyunda “ballı zam” olarak nitelendirilmişti.
Emlak Vergisinde Örtülü Artış: YDO Tam Uygulanacak
Bütçe görüşmeleri kapsamında kabul edilen ve dikkatlerden kaçan bir başka önemli düzenleme ise Emlak Vergisi’nde yapıldı. Yasa teklifine eklenen önergelerle, emlak vergisi artış sisteminde köklü değişikliklere gidildi.
Olumlu bir adım olarak, 2026 yılı için takdir komisyonlarınca belirlenen bina ve arazi vergi değerlerinin, 2025 yılı değerlerinin 2 katını geçemeyeceği hükmü getirildi. Bu, bazı bölgelerde görülen 10 katı aşan olağanüstü artışların önüne geçecek. 2027, 2028 ve 2029 yıllarında ise matrah, 2026 yılında belirlenen bu tavan değer üzerinden hesaplanacak.
Ancak, diğer taraftan örtülü bir artış da devreye sokuldu. Bugüne kadar her yıl Yeniden Değerleme Oranı’nın (YDO) yarısı kadar artırılan Emlak Vergisi tutarları, yeni düzenlemeyle artık YDO’nun tamamı kadar artırılacak. Bu değişiklik, kısa vadede vergi değerlerindeki ani sıçramaları engellese de, orta ve uzun vadede emlak vergilerinin eskisine oranla çok daha hızlı ve yüksek oranda artması anlamına geliyor. Vatandaşların cebinden çıkacak vergi miktarı, gelecek yıllarda sessiz ama istikrarlı bir şekilde yükselecek.
Sonuç olarak, kamuoyunun odağındaki “ballı zam” düzenlemesi siyasi ve toplumsal baskı nedeniyle geri çekilirken, bütçe kanunu içinde kabul edilen Emlak Vergisi düzenlemeleri, vatandaşların mali yükünü artıracak önemli bir değişiklik olarak yasalaşmış durumda. Gelir dağılımı adaletsizliği ve kamu kaynaklarının kullanımına dair tartışmalar, TBMM koridorlarında ve toplumun genelinde şiddetini korumaya devam ediyor.
