Avrupa Birliği, Meta’nın WhatsApp’taki Yapay Zeka Hamlesine Karşı Antitröst Soruşturma Başlatmaya Hazırlanıyor
Avrupa Birliği’nin dijital pazar bekçileri, teknoloji devi Meta’nın en güçlü silahlarından biri olan WhatsApp mesajlaşma platformuna yapay zeka özelliklerini entegre etme stratejisinin ardındaki niyetleri ve olası sonuçları mercek altına almaya hazırlanıyor. Financial Times gazetesinin iki üst düzey AB yetkilisine dayandırdığı özel habere göre, Avrupa Komisyonu, “önümüzdeki günlerde” resmi bir antitröst (rekabeti koruma) soruşturması başlatma aşamasında. Soruşturmanın odak noktası, Meta’nın bu yılın başlarında, milyarlarca kullanıcısı bulunan WhatsApp’ın arayüzüne kendi yapay zeka asistanı “Meta AI”yı nasıl ve hangi koşullarda yerleştirdiği olacak.
Bu inceleme, sadece bir entegrasyonun teknik detaylarını değil, Meta’nın sosyal medya ve mesajlaşma alanındaki ezici pazar hakimiyetinin, yapay zeka gibi yeni ve gelecek vaat eden bir alanda rekabeti ve yeniliği engelleyip engellemediği sorusuna cevap arayacak. Komisyon, Meta’nın bu hamlesinin, rakip yapay zeka sohbet botu ve sanal asistan hizmetlerinin pazara girişini veya kullanıcılara ulaşmasını haksız bir şekilde zorlaştırıp zorlaştırmadığını araştıracak.
Meta AI, Mart 2025 itibarıyla Avrupa pazarlarında WhatsApp kullanıcılarına hizmet vermeye başladı. Araç, kullanıcıların sohbetleri sırasında bağlama uygun öneriler sunabilen, mesaj taslakları oluşturabilen ve ek metin üretebilen, doğrudan uygulamanın içine gömülü bir sohbet robotu ve sanal asistan işlevi görüyor. Meta, bu entegrasyonun Avrupa’da diğer bölgelere kıyasla daha geç hayata geçirilmesini, bölgenin “karmaşık düzenleyici yapısına” bağlamıştı. Ancak görünen o ki, bu karmaşık yapı, şimdi şirketin üzerine çevrilmiş durumda.
İlginç olan, beklenen bu AB soruşturmasının, Amazon ve Microsoft gibi diğer “bekçi” şirketleri hedef alan süreçlerde kullanılan Dijital Piyasalar Yasası (DMA) kapsamında değil, AB’nin geleneksel ve köklü rekabet kuralları çerçevesinde yürütülecek olması. Bu durum, Komisyon’un konuyu, pazarın işleyişine dair daha geniş ve eski ilkeler ışığında, özellikle hakim durumun kötüye kullanılması açısından değerlendirmek istediğini gösteriyor. DMA’nın getirdiği kesin yasaklar ve liste halindeki yükümlülükler yerine, rekabet hukukunun daha esnek ve olaya özgü analiz araçları devreye girecek.
Meta’nın WhatsApp’taki yapay zeka stratejisi, zaten Avrupa’da başka bir cephede sınav veriyor. İtalya’nın rekabet otoritesi (AGCM), Temmuz 2025’te Meta aleyhine benzer gerekçelerle bir soruşturma başlattı. İtalyan yetkililer, Meta’nın yapay zeka özelliklerini WhatsApp’a, kullanıcılardan açık ve bilinçli bir onay almadan entegre ederek pazar gücünü kötüye kullandığı iddiasını araştırıyor. Kasım ayında soruşturmanın kapsamı genişletilerek, WhatsApp Business kurallarındaki değişikliklerin, “yapay zeka sohbet botları pazarında üretimi ve teknik gelişmeleri sınırlayıp sınırlamadığı” sorusu da inceleme alanına dahil edildi. Bu, sorunun sadece tüketici tarafında değil, işletmeler ve geliştiriciler nezdinde de yarattığı etkiye işaret ediyor.
Meta, henüz resmiyete dökülmemiş olan AB soruşturması hakkında yorum yapmaktan kaçınırken, İtalya’daki iddialara karşı savunmasını net bir şekilde ortaya koydu. Şirket sözcüleri, İtalyan otoritesinin iddialarının “asılsız” olduğunu savunarak, yapılan güncellemelerin müşteri desteği sunan işletmeleri veya alternatif yapay zeka asistanlarını tercih eden firmaları olumsuz etkilemediğini öne sürdü. Meta’ya göre, entegrasyon rekabeti bozmak bir yana, kullanıcı deneyimini iyileştiren ve seçenekleri artıran bir yenilik.
Bu gelişmeler, Avrupa’nın teknoloji devlerinin yapay zeka alanındaki genişlemesine karşı tetikte olduğunun açık bir göstergesi. AB, veri gizliliği (GDPR) ve dijital pazar düzenlemeleri (DMA, DSA) ile şekillendirdiği sert düzenleyici çerçevesini, şimdi de yapay zeka ekonomisinin doğuşu ve bu ekonomideki rekabet dinamiklerini kontrol etmek için kullanıyor. Soruşturmanın nihai sonucu, sadece Meta için değil, Google, Apple veya Microsoft gibi diğer platform sahiplerinin de kendi yapay zeka araçlarını temel ürün ve hizmetlerine nasıl entegre edebileceği konusunda kritik bir emsal teşkil edecek.
Sonuç olarak: Brüksel’den beklenen hamle, küresel dijital ekonomi için bir dönüm noktası niteliğinde. Teknoloji şirketleri, yapay zeka gibi dönüştürücü teknolojileri, mevcut platformlarının muazzam kullanıcı ağlarına entegre ederken, sadece yenilik ve kullanıcı deneyimini değil, aynı zamanda piyasadaki rekabetçi dengeleri de dikkatle düşünmek zorunda kalacak. Avrupa Birliği, bu kez WhatsApp’ın sohbet kutusundan yükselen yapay zeka asistanının, rekabet seslerini bastırıp bastırmadığını dinlemeye hazırlanıyor. Sürecin, önümüzdeki aylarda teknoloji ve rekabet hukuku dünyasının en çok izlenen davalarından birine dönüşmesi bekleniyor.
Haber, Financial Times’ın iki AB yetkilisine dayandırdığı özel bilgilere ve İtalyan rekabet otoritesinin (AGCM) kamuya açık duyurularına istinaden genişletilmiş ve detaylandırılmıştır.
