ABD Otoriteleri Tesla Model 3’ün Acil Durum Kapı Sistemini Mercek Altına Aldı: “Gizli ve Kullanıcı Dostu Değil” Eleştirisi

ABD’nin önde gelen karayolu güvenliği kurumu, elektrikli otomobil devi Tesla’nın ikonik sedan modeline yönelik kritik bir güvenlik soruşturması başlattı. Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi (NHTSA) bünyesindeki Kusur Soruşturma Ofisi, Tesla Model 3’ün acil durum kapı açma mekanizmalarının “kolayca erişilebilir ya da yeterince belirgin olmadığı” yönündeki ciddi kaygıları resmi olarak değerlendirmeye aldı. Bu gelişme, otomotiv dünyasında tasarım ve güvenlik arasındaki narin dengeyi bir kez daha tartışmaya açıyor.

Soruşturmanın Kapsamı ve Temelleri

Reuters’ın bildirdiğine göre, soruşturma yaklaşık 179 bin 71 adet 2022 model Tesla Model 3 aracını kapsıyor. İncelemenin temel dayanağı, bir tüketicinin sunduğu şikayet dilekçesi. Dilekçede, araçların manuel kapı açma sisteminin “gizlenmiş, işaretlenmemiş ve acil durumlarda bulunması hiç de sezgisel olmayan bir yapıda olduğu” iddia ediliyor. Bu eleştiri, modern otomobil tasarımında geleneksel mekanik kolların yerini alan yenilikçi yaklaşımlara yönelik tartışmaları yeniden körükledi.

Tesla, minimalist ve fütüristik iç tasarım anlayışıyla, klasik kapı kollarını terk ederek elektronik düğmelerle çalışan bir kapı açma sistemi geliştirdi. Şirket, acil durumlar veya araç gücünün kesilmesi gibi durumlarda kullanılmak üzere manuel bir açma mekanizması (genellikle kapı cebinde ya da kol dayama alanında gizlenmiş bir kapağın altında) sunuyor. Ancak uzmanlar ve kullanıcılar, bu mekanizmanın özellikle arka koltukta oturan, aracın tasarımına yabancı olan ya da panik halindeki yolcular için yeterince açık ve erişilebilir olmadığını ısrarla dile getiriyor.

Geçmişte Yaşanan Kazalar ve Davalar Soruşturmayı Tetikledi

NHTSA’nın bu soruşturması, Tesla’nın kapı sistemleriyle ilgili artan güvenlik endişeleri ve hukuki meselelerin gölgesinde gerçekleşiyor. Geçtiğimiz ay, Wisconsin’de beş kişinin yaşamını yitirdiği trajik bir Model S kazasının ardından Tesla’ya dava açılmıştı. Davacılar, tasarım kusuru nedeniyle kaza sırasında kapıların açılamadığını ve kurbanların araç içinde mahsur kaldığını öne sürmüştü.

Benzer bir trajedi, geçen yıl kasım ayında San Francisco’da yaşandı. Bir Cybertruck kazasında hayatını kaybeden iki üniversite öğrencisinin aileleri, Tesla’yı mahkemeye taşıdı. Ailelerin avukatları, gençlerin, kapı kolu tasarımı nedeniyle araçtan çıkamadığını ve çıkan yangında yaşamlarını yitirdiğini iddia etti. Bu olaylar, acil durumlarda fiziksel kapı erişiminin hayati önemini acı bir şekilde ortaya koydu.

Soruşturma Süreci ve Potansiyel Sonuçlar

Kusur Soruşturma Ofisi’nin bu şikayeti değerlendirmeye alması, doğrudan bir geri çağırma anlamına gelmiyor. Ancak bu adım, resmi inceleme sürecinin kritik ilk aşamasını oluşturuyor. NHTSA mühendisleri, şikayetleri titizlikle inceleyecek, Tesla’dan detaylı teknik bilgiler talep edecek ve konuyu derinlemesine araştıracak. Eğer bir güvenlik kusuru tespit edilirse, kurum Tesla’dan araçları geri çağırmasını talep edebilir ya da bu süreci zorunlu hale getirebilir. Bu tür incelemeler aylar, hatta yıllar sürebilir.

Bu, NHTSA’nın Tesla’nın kapı sistemlerine yönelik ilk incelemesi değil. Kurum, eylül ayında elektronik kapı kollarının işlevsiz hale geldiğine dair raporlar üzerine yaklaşık 174 bin 290 adet Model Y aracı için bir ön değerlendirme başlatmıştı. Ayrıca, Tesla sahiplerinden gelen şikayetlerin artması üzerine NHTSA, şirketten ilgili belgeleri resmi olarak talep etti. Kurum, Tesla’ya gönderdiği yazılı bildiride, bilgi taleplerine “eksiksiz, doğru ve zamanında” yanıt verilmemesi durumunda, ihlal başına günlük 27 bin 874 dolara ulaşabilen ağır para cezaları ile karşı karşıya kalabileceği uyarısında bulundu.

Tüketici Şikayetleri: “Araca Giremiyoruz, Çıkamıyoruz”

Şikayet veri tabanları ve tüketici platformları, Tesla sahiplerinin karşılaştığı sorunların ciddiyetini gözler önüne seriyor. Kullanıcılar, pil gücünün tükenmesi, 12 volt yardımcı akü arızaları ya da elektronik sistem donmaları gibi durumlarda elektronik kapı kollarının tamamen kullanılamaz hale geldiğini ifade ediyor. Bu durum, sürücü ve yolcuların araçlarına girememesine veya daha da tehlikelisi, araçtan çıkamamasına yol açıyor.

Bazı olay raporları, durumun vahametini çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Çocukların sıcak araçlarda mahsur kaldığı, ebeveynlerin çaresizlik içinde acil servisleri aradığı ve kurtarma ekiplerinin camları kırarak müdahale ettiği vakalar kayıtlara geçti. Bu tür olaylar, yalnızca bir konfor meselesi olmaktan öte, doğrudan yaşamı tehdit eden riskler barındırıyor.

Endüstri Tepkileri ve Tesla’nın Tutumu

Elektronik ve gömme kapı kolu trendi yalnızca Tesla ile sınırlı değil. Ancak bu soruşturmalar, sektörde bu tasarım anlayışının yeniden sorgulanmasına neden oluyor. Bloomberg’ün haberine göre, Tesla’nın tasarım şefi Franz Von Holzhausen, geçmişte yaptığı açıklamalarda kapı kolu tasarımında değişiklik sinyalleri vermişti. Rakip elektrikli araç üreticisi Rivian da benzer gömme kollar kullanıyor ve bu gelişmeleri dikkatle izliyor.

Buna karşın, bazı büyük otomobil üreticileri bu tasarım trendinden açıkça uzak duruyor. Volkswagen Grubu CEO’su Thomas Schäfer, yakın zamanda yaptığı bir açıklamada, müşterilerinin gömme elektronik kapı kollarını istemediğini ve VW markasının bu teknolojiyi kullanmayı planlamadığını kesin bir dille belirtti. Bu tutum, geleneksel mekanik sistemlere ve kullanıcı dostu tasarımlara verilen önemin altını çiziyor.

Öte yandan, dünyanın en büyük otomobil pazarı Çin’de farklı bir tablo ortaya çıkabilir. Çin Sanayi ve Bilişim Teknolojileri Bakanlığı, yeni araç güvenlik standartlarına dair taslak kuralları kamuoyunun görüşüne sundu. Taslakta, kapı kollarıyla ilgili daha belirgin, erişilebilir ve kullanımı kolay acil durum mekanizmalarının zorunlu hale getirilmesi öneriliyor. Bu gelişme, Tesla dahil Çin’de faaliyet gösteren tüm üreticileri etkileyebilecek önemli bir düzenleyici değişim sinyali veriyor.

CEO Elon Musk’ın, geçmişte eleştirilere rağmen minimalist ve elektronik odaklı tasarım ilkelerinde kararlı olduğu biliniyor. Ancak artan düzenleyici baskılar, tüketici davaları ve şimdi de federal bir soruşturma, Tesla’yı tasarım öncelikleri ile kanıtlanmış güvenlik gereklilikleri arasında bir denge kurmaya zorlayabilir. Sonuç olarak, bu soruşturma yalnızca 179 bin aracın kapı mekanizmasını değil, modern otomobil tasarımının temel bir ilkesini sorguluyor: Estetik ve sadeleşme, asla hayati güvenlik işlevlerinin önüne geçmemeli.