İspanya, Airbnb’ye Rekor Cezayı Keserek Turizm ve Konut Piyasasında Sert Mesaj Verdi

İspanya hükümeti, küresel çevrim içi kısa dönem kiralama devi Airbnb’ye, 64 milyon euro (yaklaşık 74,5 milyon dolar) tutarında tarihi bir para cezası uyguladı. Bu ceza, platformun ülke genelinde lisanssız veya kayıt dışı on binlerce turistik konaklama ilanını sistematik olarak yayımladığı gerekçesiyle kesildi ve İspanya’nın düzensiz turizm kiralamalarına ve bunun yol açtığı konut krizine karşı başlattığı sert mücadelenin en somut adımı olarak kayıtlara geçti.

Sosyal Haklar Bakanlığı’ndan yapılan resmi açıklamada, cezanın idari itiraz sürecinin tamamlanmasının ardından kesinleştiği ve yürürlüğe girdiği duyuruldu. Cezanın hukuki dayanağı, Tüketici İşleri Bakanı Pablo Bustinduy’ye yapılan idari başvurunun reddedilmesiyle oluştu. İspanyol yetkililer, Airbnb’nin fiillerini tüketici koruma mevzuatı kapsamında “ağır ihlal” olarak nitelendirdi.

65 Binden Fazla İlanda Yasa Dışı ve Aldatıcı Uygulama Tespit Edildi

Yetkililerin soruşturması, platformda ciddi ve yaygın bir denetim eksikliği olduğunu ortaya koydu. İspanya’nın birçok özerk bölgesinde turistik amaçlı kiralık mülklerin listelenebilmesi için zorunlu olan kayıt veya lisans numaralarının binlerce ilanda bulunmadığı tespit edildi. Daha da vahimi, bazı ilanlarda yer alan lisans numaralarının resmi devlet kayıtlarıyla karşılaştırıldığında geçersiz olduğu veya hiçbir mülkle eşleşmediği anlaşıldı.

Sosyal Haklar Bakanlığı, bu durumun tüketicileri temel bir konuda yanılttığını vurgulayarak, “aldatıcı ticari uygulama” teşkil ettiğini açıkladı. Tüketiciler, yasal denetimden geçmemiş, güvenlik ve hijyen standartları garanti edilmeyen ve potansiyel dolandırıcılık riski taşıyan mülklere rezervasyon yapma riskiyle karşı karşıya kaldı. Ayrıca, bazı reklamlarda ev sahiplerinin hukuki statüsüne (profesyonel şirket mi yoksa bireysel kiracı mı olduğuna) dair doğru ve şeffaf bilgi verilmemesi de ayrı bir aldatıcı reklam ihlali olarak kayda geçirildi. Toplamda, 65 binden fazla Airbnb ilanının bu yasa dışı uygulamalardan etkilendiği belirtildi.

Cezanın Boyutu ve Ek Yaptırımlar: Bir Uyarıdan Öte

64 milyon euroluk cezanın miktarı rastgele belirlenmedi. Yetkililer, bu tutarın, platformun lisanssız ilanları yayında tuttuğu süre boyunca bu ilanlardan elde ettiği iddia edilen “haksız kazancın tam altı katına karşılık geldiğini açıkladı. Bu süre, yetkililerin Airbnb’yi ilk uyardığı andan, söz konusu ilanların nihayet platformdan kaldırıldığı ana kadar olan dönemi kapsıyor. Bu hesaplama yöntemi, cezanın caydırıcılığını maksimum seviyeye çıkarmayı amaçlıyor.

Ana cezaya ek olarak, Madrid Yüksek Adalet Mahkemesi’nin onayladığı karar uyarınca Airbnb’ye üç ayrı ek yaptırım daha uygulandı:

• Uzaktan satış kurallarına uymayarak ev sahiplerinin hukuki niteliğine dair bilgi vermemesi nedeniyle 10 bin avro,
• Yetkili denetçilerin soruşturma sırasındaki bilgi taleplerine zamanında ve eksiksiz yanıt vermediği için 10 bin avro,
• Tüketicilerin olası zararlarını önlemek amacıyla alınan geçici tedbir kararlarına uymadığı gerekçesiyle 55 bin avro.

Hükümet ayrıca, Airbnb’den tespit edilen tüm yasa dışı içerikleri derhal kaldırmasını ve uygulanan bu büyük çaplı para cezasını platformu aracılığıyla kamuoyuna açık bir şekilde duyurmasını zorunlu kıldı. Bu, şeffaflık ve diğer paydaşlara yönelik bir uyarı mesajı niteliği taşıyor.

Konut Krizine Karşı Daha Geniş Mücadelenin Parçası

Tüketici İşleri Bakanı Pablo Bustinduy, bu kararın sadece bir tüketici koruma meselesi olmadığını, İspanya’nın derinleşen konut krizine karşı yürüttüğü daha geniş kapsamlı stratejinin kritik bir ayağı olduğunu vurguladı. Bustinduy, bazı emlak şirketlerine karşı da kiracılara yönelik kötüye kullanım iddialarıyla disiplin soruşturmalarının sürdüğünü belirtti.

Bakan, yaptığı açıklamada çarpıcı ifadeler kullandı: “Binlerce aile, uygun fiyatlı konut bulamama sorunu nedeniyle uçurumun kenarında yaşam mücadelesi verirken, bazı şirketler insanları evlerinden eden iş modelleriyle servetlerine servet katıyor. İspanya’da hiçbir şirket, ne kadar büyük, ne kadar küresel veya ne kadar güçlü olursa olsun, kanunların üzerinde değildir. Bu karar, bu ilkenin net bir teyididir.”

Bu açıklama, özellikle Barcelona, Madrid, Valencia ve Balear Adaları gibi turizm merkezlerinde, kısa dönem turistik kiraların uzun dönem kira piyasasını neredeyse felç etmesi ve kiraları erişilemez seviyelere çıkarmasına yönelik artan toplumsal tepkinin hükümet politikasına yansıması olarak yorumlanıyor. İspanya, bu hamleyle, konutun temel bir hak olduğu ve spekülasyona açık bir yatırım aracına dönüşmesinin engellenmesi gerektiği mesajını tüm dünyaya duyurmuş oldu.