Fransa’da Hayvan İtlaflarına Karşı Öfke Alevleniyor: Çiftçilerden Hükümete Sert Tepki ve Yaygın Eylemler
Ariège’deki bir çiftlikte alınan toplu itlaf kararı, ülke genelinde tarım politikalarını ve hayvan hastalıklarıyla mücadele protokollerini tartışmaya açtı. Çiftçiler, “tüm sürüyü kaybetmek istemiyoruz” diyerek yollara döküldü.
Fransa’nın tarım havzalarında, devletin hayvan hastalıklarıyla mücadele politikasına karşı derin bir öfke ve kitlesel bir hareketlenme yaşanıyor. Mevcut mevzuat uyarınca, herhangi bir bulaşıcı hastalık tespit edilen bir çiftlikte, yalnızca hasta hayvanlar değil, tüm sürünün itlaf edilmesini öngören uygulama, artık üreticilerin tahammül sınırını aşmış durumda. Çiftçiler, bu “toplu imha” politikasının son bulmasını ve yalnızca klinik olarak hasta olduğu kesinleşmiş hayvanların tedavi veya kontrollü uyutma yoluna gidilmesini talep ediyor. Bu talebin arkasında ise nesiller boyu emekle büyütülmüş sürülerini bir anda kaybetmenin yarattığı ekonomik çöküş ve derin duygusal travma yatıyor.
Kıvılcımı çakan olay, Ariège vilayetinin sakin köylerinden Bordes-sur-Arize’de yaşandı. Buradaki bir çiftlikte Nodüler Ekzantemi Hastalığı (Lumpy Skin Disease) tespit edilmesi, idari makamlar için rutin bir protokol işlemi anlamına geliyordu: Hastalık odağını yok etmek için sürüdeki yaklaşık 200 büyükbaşın tamamının itlaf edilmesi. Ancak bu karar, bölge çiftçileri için kabul edilemez bir sondu. Sadece birkaç hayvanda görülen bir hastalık için yüzlerce sağlıklı hayvanın ölüme gönderilmesi, uzun süredir biriken öfkeyi alevlendirdi ve yerel tepki, hızla ülke çapında yankı bulan bir protesto dalgasına dönüştü.
Protestolar kitlesel bir hal alırken, eylemciler mesajlarını duyurabilmek için ülkenin ana ulaşım arterlerini hedef aldı. Toulouse ile Tarbes’i birbirine bağlayan hayati A64 otoyolunda, onlarca traktörle düzenlenen eylemler, trafiği felç etti. Fransa’nın önemli otoyol işletmecilerinden Vinci Otoyolları Grubu, yaptığı acil açıklamalarla sürücüleri uyardı ve bazı güzergahlarda trafik akışının tamamen durma noktasına geldiğini bildirdi. “Autoroute A64” isimli sosyal medya hesabından yapılan paylaşımlar, otoyolun belirli noktalarının çiftçiler tarafından traktörler ve saman balyalarıyla kapatıldığını gösterdi. Vinci, güvenlik güçleriyle koordineli bir şekilde hem eylemcilerin hem de sıkışıp kalan sürücülerin güvenliği için önlem aldığını duyurdu.
Eylemler sadece yolları kapatmakla sınırlı kalmadı. Coordination Rurale gibi güçlü çiftçi sendikalarının çağrısıyla, ülkenin dört bir yanından yüzlerce üretici, sembolik eylemler gerçekleştirdi. Fransa Tarım Bakanı Annie Genevard‘ın Pontarlier kentindeki eski ofisinin önüne gelen çiftçiler, traktörleriyle alanı doldurdu. Ofis önünde mangal yakarak hem dayanışma içinde olduklarını gösterdiler hem de hükümetin soğuk ve katı politikalarına karşı “sıcak” ve insani bir tepki verdiler. Bu görüntüler, Fransa’nın kırsalında hüküm süren çaresizliğin ve öfkenin en çarpıcı yansımalarından biri oldu.
Ancak protestolar her yerde barışçıl seyretmedi. Pyrenees-Atlantiques bölgesindeki Lescar kentinde yaşananlar, tansiyonun ne kadar yüksek olduğunu gözler önüne serdi. Valilikten yapılan açıklamaya göre, eylemciler otoyol üzerinde saman balyalarını ateşe verdi ve yol bariyerlerine zarar vermeye çalıştı. Çıkan arbede sırasında iki polis memurunun hafif şekilde yaralandığı bildirildi. Bu olay, öfkenin kontrolden çıkma riskini ve diyaloğun acilen tesis edilmesi gerektiğini tüm çıplaklığıyla ortaya koydu.
Krizin merkez üssü Bordes-sur-Arize’de ise durum çok daha erken tarihlerde gerginleşmişti. Çiftçiler, 10 Aralık’ta, itlaf işlemini gerçekleştirmek üzere çiftliğe gelen resmi veteriner ekiplerinin girişini fiziken engelleyerek eylem başlatmıştı. Direniş, 11 Aralık gecesi zirveye ulaştı. Jandarma güçleri ile çiftliğin girişini kapatan ve hayvanlarını korumak için nöbet tutan eylemciler arasında saatler süren bir gerginlik yaşandı. Gece geç saatlere kadar süren arbede sonucunda, güvenlik güçleri gruba biber gazıyla müdahale etmek zorunda kaldı. Bu sahne, çiftçilerin hayvanlarını kaybetmemek uğruna ne kadar ileri gidebileceklerinin ve devletin uygulamasını ne kadar sert savunduğunun trajik bir kanıtıydı.
Tüm bu gelişmeler karşısında hükümet cephesinden hem bir uzlaşma sinyali hem de acil bir halk sağlığı önlemi geldi. Tarım Bakanı Annie Genevard, ICI Occitanie radyosuna yaptığı açıklamada, hastalığın yayılma hızını kırmak için önümüzdeki haftalarda yaklaşık 1 milyon büyükbaş hayvana aşı uygulanacağını duyurdu. Bu hamle, hastalıkla mücadelede itlafın alternatifi olarak kitlesel aşılamanın devreye sokulduğunu gösterse de, çiftçilerin temel talebi olan “toplu itlaf protokolünün” değişip değişmeyeceği konusunda net bir yanıt vermiyor.
Fransa’da çiftçi eylemlerinin önümüzdeki günlerde de devam etmesi bekleniyor. Ortada sadece bir idari protokol değil, derin bir güven bunalımı ve kırsal ekonomiyle duygusal bağlar arasında sıkışmış bir insanlık dramı var. Hükümet, bir yandan salgın hastalıkların kontrolü için bilimsel gereklilikleri yerine getirmeye çalışırken, diğer yandan öfke dolu çiftçilerin haklı ekonomik ve duygusal taleplerine kulak vermek zorunda. Fransa’nın tarım cenneti olarak bilinen bu bölgelerinde, saman balyalarının dumanı tüterken, asıl soru şu: Katı mevzuat mı esneyecek, yoksa çiftçilerin sabrı mı tamamen tükenecek? Cevap, hem Fransız tarımının geleceğini hem de Avrupa’nın gıda güvenliği konusundaki yaklaşımlarını şekillendirecek.