Avustralya, Dijital Çağda Bir İlke İmza Atıyor: 16 Yaş Altına Sosyal Medya Yasağı Resmen Başladı
Dünya genelinde sosyal medya düzenlemelerini derinden etkileyecek bu karar, tartışmaları ve takipçileri de beraberinde getiriyor.
Avustralya, dijital dünyada küresel çapta yankı uyandıracak bir düzenlemeyi bugün itibarıyla yürürlüğe soktu. Ülke, 16 yaşından küçük bireylerin sosyal medya platformlarını kullanmasını yasaklayan, dünyadaki ilk kapsamlı yasal düzenlemeyi hayata geçirdi. Bu radikal adım, gençlerin mental sağlığı ve çevrimiçi güvenliği konusundaki endişelerin bir yansıması olarak görülüyor.
Yasanın arkasında ciddi yaptırımlar bulunuyor. Söz konusu tedbirlere uymayacak sosyal medya şirketlerinin karşılaşacağı para cezaları, 49.5 milyon Avustralya Doları’na (yaklaşık 33 milyon ABD Doları) kadar çıkabiliyor. Avustralya hükümeti, bu listenin statik olmayacağının da altını çizdi. Yeni platformların piyasaya çıkması ve gençlerin alternatif kanallara yönelmesi durumunda, yasak kapsamındaki platform listesinin genişletileceği açıklandı.
Yasağa Tepkiler ve Uyum Süreci: Eski adı Twitter olan X platformu dışında, listede yer alan tüm büyük şirketler, yeni düzenlemeye uyacaklarını resmen teyit ettiler. İlginç bir gelişme ise, merkezi Avustralya’da bulunmayan ve kullanıcı tabanı nispeten sınırlı olan Bluesky platformundan geldi. Avustralya’nın çevrimiçi güvenlik düzenleyicisi eSafety tarafından “düşük riskli” kategoride değerlendirilip ilk etapta yasadan muaf tutulmasına rağmen, Bluesky de gönüllü olarak 16 yaş altı kullanıcı yasağını uygulayacağını duyurdu.
Yasağın arifesinde, Avustralya Başbakanı Anthony Albanese çocuklara ve gençlere özel bir video mesaj yayınlayarak, onlara tatil dönemini değerlendirme çağrısında bulundu. Albanese mesajında, “Telefonunuzla oynamak yerine yeni bir spora başlayın, yeni bir müzik enstrümanı çalmayı öğrenin ya da uzun zamandır rafta bekleyen bir kitabı alıp okuyun.” ifadelerini kullandı.
— Avustralya Başbakanı Anthony Albanese
Bu tarihi yasağın tohumları, geçtiğimiz yıl eylül ayında atıldı. Başbakan Albanese’nin planı kamuoyuna açıklamasının ardından, özellikle sosyal medyada yayılan ve çocuk kullanıcılar arasında gerçekleştirilen ölümcül meydan okuma ve zararlı içeriklerin yarattığı toplumsal tepki, yasak tartışmalarını hızlandırdı. Yapılan kamuoyu yoklamaları, seçmenlerin yaklaşık üçte ikisinin sosyal medya için asgari yaş sınırının 16’ya çıkarılmasını desteklediğini ortaya koydu.
Siyasi arenada da geniş bir uzlaşı sağlanan yasak planı, hem iktidar hem de ana muhalefet partisi tarafından desteklendi. Sürecin hızla ilerlemesi sonucu, düzenleme geçtiğimiz kasım ayı sonunda Parlamentonun her iki kanadından da onay alarak yasalaştı.
Ancak bu süreç sorunsuz ilerlemedi. Yasanın kabulünden önce, başta Meta (Facebook ve Instagram’ın ana şirketi) olmak üzere sosyal medya devleri, düzenlemeye şiddetle karşı çıktı. Meta, yasanın çocukları daha güvenli kılma amacına asla ulaşamayacağını savunurken, X platformu ise düzenlemenin “meşruiyetini” sorgulayan açıklamalar yaptı.
Uygulamanın etkinliği ve olası yan etkileri ise halen hararetle tartışılıyor. Temel soru şu: Bu yasak, çocukları sosyal medyanın zararlı içeriklerinden gerçekten koruyacak mı, yoksa onları internetin daha karanlık, denetimsiz köşelerine mi itecek? Birçok ebeveyn ve eğitimci, yasağı desteklerken, bazı dijital haklar savunucuları ve teknoloji uzmanları, çözümün platformların zararlı içerikleri daha etkin kaldırması ve güvenli dijital alanlar yaratması olduğunu savunuyor.
Gençler arasında da görüşler bölünmüş durumda. Bazıları yasağı, zihinsel sağlıkları için bir nefes alma fırsatı olarak görürken, bazıları ise bu uygulamayı ifade özgürlüğü ve dijital iletişim haklarının ihlali olarak değerlendiriyor.
Bu karmaşık tabloya bir de hukuki boyut eklendi. Dünyada bir ilk olan bu düzenlemeye karşı, detayları henüz tam olarak açıklanmasa da, Avustralya Yüksek Mahkemesi’nde bir dava açıldığı ve davasının devam ettiği biliniyor. Bu dava, yasanın geleceği ve diğer ülkelere örnek teşkil etme potansiyeli açısından kritik önem taşıyor.
Sonuç olarak, Avustralya’nın 16 yaş altı sosyal medya yasağı, dijital çağın en zorlu sorularından birine verilen en radikal yanıtlardan biri. Hem teknoloji devlerini hem de ebeveynleri, eğitimcileri ve politikacıları yeni arayışlara iten bu düzenleme, sadece bir ülkenin değil, tüm dünyanın “dijital reşit olma yaşı” ve çevrimiçi güvenlik konusundaki yaklaşımlarını yeniden şekillendirecek bir dönüm noktası olarak tarihe geçiyor. Önümüzdeki aylar, bu yasağın pratikteki etkilerinin, beklenmeyen sonuçlarının ve küresel yansımalarının netleşeceği bir süreç olacak.