Eklemlerdeki Gizli Tehlike: Bursit ve Yaşam Kalitesine Etkileri

Ani ağrı ve şişlikle kendini gösteren bu rahatsızlık, tedavi edilmediğinde hareket kabiliyetini ciddi ölçüde kısıtlayabiliyor. Uzmanlar, özellikle risk gruplarını uyarıyor.

Vücudumuzdaki hareket sisteminin sessiz kahramanları olan bursa kesecikleri, kemikler, kaslar ve tendonlar arasında adeta bir yastık görevi görerek sürtünmeyi azaltır ve hareketi pürüzsüz kılar. Ancak bu küçük, sıvı dolu keseciklerin iltihaplanması, yani Bursit, günlük yaşamı kabusa çevirebilen ağrılı bir duruma yol açıyor. Özellikle omuz, dirsek, kalça, diz ve ayak çevresinde ani başlayan ağrı, şişlik, kızarıklık ve hassasiyetle kendini belli eden bu rahatsızlık, zamanında müdahale edilmezse eklemlerde kalıcı hareket kısıtlılığına kadar varabilen sonuçlar doğurabiliyor.

Kimler Risk Altında? Bursite Yol Açan Faktörler

Bursitin ortaya çıkmasında en baskın neden, belirli eklemlere uzun süreli ve tekrarlayıcı baskı uygulanmasıdır. Bu nedenle hastalık, meslekleri veya hobileri gereği aynı hareketi sürekli yapan kişilerde daha sık görülür.

• Sporcular: Tenisçilerde (tenisçi dirseği), koşucularda, bisikletçilerde ve ağırlık kaldıranlarda.
• Belirli Meslek Grupları: Sürekli çekiç kullanan marangozlar, bahçe işleriyle uğraşanlar, temizlik görevlileri, uzun süre diz çöken tesisatçılar veya döşemeciler.
• Altta Yatan Hastalıklar: Romatoid artrit, gut, diyabet ve tiroid hastalıkları, vücuttaki iltihabi süreçleri tetikleyerek bursit oluşum riskini artırır.
• Diğer Tetikleyiciler: İleri yaş (eklem yapılarının yıpranması), kötü duruş (postür) bozuklukları, ekleme alınan ani bir darbe veya düşme, fiziksel aktivitelerde ısınmadan yapılan aşırı yüklenmeler.

Sadece Ağrı Değil: Bursitin Çok Yönlü Belirtileri

Hastalığın en belirgin sinyali, etkilenen eklem çevresinde hissedilen ve hareketle şiddetlenen keskin veya yanıcı ağrıdır. Ancak bursit, kendini sadece ağrıyla göstermez. Hastalar sıklıkla şu şikayetlerle doktora başvurur:

• Gözle Görülür Şişlik ve Kızarıklık: İltihaplı bursa kesesi genişler ve cilt altında şiş, bazen kırmızımsı bir görünüm oluşturur.
• Dokunmakla Artan Hassasiyet: Bölgeye hafif bir dokunuş bile şiddetli ağrıya neden olabilir.
• Eklemin Sıcak Hissedilmesi: İltihabi süreç nedeniyle eklem çevresinde lokal bir ısı artışı gözlenir.
• Hareket Kısıtlılığı: Şişlik ve ağrı nedeniyle eklemi tam olarak hareket ettirmek zorlaşır. Örneğin, omuz bursitinde kolu kaldırmak neredeyse imkansız hale gelebilir.
• Sabah Tutukluğu veya Gece Ağrısı: Özellikle sabahları eklemde sertlik hissedilebilir; iltihabın şiddetli olduğu durumlarda ağrı gece uykudan uyandıracak kadar artabilir.

Bu belirtilerden birkaçı bir arada gözlemlendiğinde, zaman kaybetmeden bir ortopedi ve travmatoloji uzmanına veya fizik tedavi doktoruna başvurmak, kalıcı hasar riskini önlemede hayati önem taşır.

Teşhis ve Tedavi: Doğru Adımlarla Kontrol Altına Alma

Hekim, öncelikle hastanın şikayetlerini dinler ve fizik muayene yapar. Şişliğin yeri, ağrının karakteri ve hareket açıklığı değerlendirilir. Kesin tanı için görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir:

• Röntgen: Kemik problemlerini (kırık, çıkık, osteofit) ekarte etmek için.
• Ultrason ve MR Görüntüleme: Yumuşak dokuları, bursanın şişmiş halini ve içindeki sıvıyı net bir şekilde gösterir. MR, özellikle derinde yer alan eklemlerdeki bursiti tespitte altın standarttır.

Eğer hekim enfeksiyondan (septik bursit) şüphelenirse, kan testleri isteyebilir veya bursa kesesinden enjektörle az miktarda sıvı çekerek (aspirasyon) bu sıvının analizini yaptırabilir. Bu işlem aynı zamanda şişliği ve basıncı azaltarak rahatlama sağlar.

Tedavi Yaklaşımları: Dinlenmeden Cerrahiye Uzanan Yol

Bursit tedavisi, hastalığın şiddetine ve nedenine göre kişiye özel planlanır. Tedavinin temel taşı, iltihaplı bölgenin dinlendirilmesi ve tahriş edici hareketlerden kaçınılmasıdır.

• Evde Bakım ve Konservatif Tedaviler:
  • Dinlenme (RICE Protokolü): Etkilenen eklemi zorlayıcı aktivitelerden uzak tutmak.
  • Buz Uygulaması: Şişliği ve ağrıyı azaltmak için günde birkaç kez 15-20 dakika buz kompresi yapmak.
  • Bandajlama ve Yükseltme: Şişliği önlemek için elastik bandaj kullanmak ve mümkünse eklemi kalp seviyesinin üzerinde tutmak.
  • Reçetesiz Ağrı Kesiciler: İbuprofen, naproksen gibi nonsteroid anti-inflamatuar ilaçlar iltihabı ve ağrıyı geçici olarak kontrol altına alabilir.
• Tıbbi Müdahaleler:
  • Fizik Tedavi: Bir fizyoterapist eşliğinde yapılan esneme ve güçlendirme egzersizleri, eklem hareket açıklığını korur, kasları güçlendirir ve nüks riskini azaltır.
  • Kortikosteroid Enjeksiyonu: İltihabın şiddetli ve inatçı olduğu durumlarda, doğrudan bursa içine yapılan steroid iğnesi, hızlı ve etkili bir rahatlama sağlayabilir. Sık tekrarlanması önerilmez.
  • Antibiyotik Tedavisi: Sıvı analizinde enfeksiyon tespit edilirse, uygun antibiyotiklerle tedavi edilmesi şarttır.
  • Cerrahi (Nadiren): Tüm tedavilere rağmen geçmeyen, kronikleşmiş ve hayat kalitesini ciddi şekilde düşüren vakalarda, iltihaplı bursanın cerrahi olarak çıkarılması (bursektomi) gündeme gelebilir. Bu genellikle artroskopik (kapalı) yöntemle yapılan minimal bir işlemdir.