AB’nin Elon Musk’a Yönelik Dijital Savaşı: X Platformu 2025 Öncesi Rekor Cezayla Karşı Karşıya

Avrupa Birliği, dijital dünyanın sınırlarını çizen tarihi Dijital Hizmetler Yasası (DSA) ile ilk büyük sınavını verirken, hedefindeki isim dünyanın en tartışmalı milyarderi Elon Musk. Brüksel yetkilileri, Musk’ın sahibi olduğu sosyal medya devi X platformunun 2025 yılı bitmeden rekor düzeyde bir para cezasına çarptırılabileceğini açıkça ifade ediyor. Aralık 2023’te başlatılan ve DSA kapsamındaki ilk kapsamlı soruşturma olan bu dosya, yalnızca bir platformun denetlenmesinden öte, küresel teknoloji egemenliği, ifade özgürlüğü sınırları ve uluslararası diplomasinin kesiştiği karmaşık bir mücadele alanına dönüşmüş durumda.

Zamana Karşı Yarış: AB Süreci Hızlandırmak İstiyor

Soruşturmanın teknik detayları gizliliğini korusa da, AFP’nin güvenilir kaynaklara dayandırdığı habere göre, Brüksel, bu tarihi dosyayı daha fazla uzatmak niyetinde değil. AB’nin dijital politikalardan sorumlu yetkilisi Henna Virkkunen’in “önümüzdeki haftalarda bazı soruşturmaların sonuçlanmasını bekledikleri” yönündeki açıklaması, sürecin son aşamaya yaklaştığının en net sinyali. Ancak, nihai kararın tam olarak ne zaman açıklanacağı belirsizliğini koruyor. Bu belirsizlik, özellikle Atlantik’in öteki yakasında yaşanan siyasi gelişmelerle birleşince, durumu daha da hassas hale getiriyor.

Trump Faktörü: Diplomasi ve Dijital Hukuk Arasında Sıkışan AB

Soruşturmanın en çarpıcı boyutlarından biri, ABD’deki siyasi tablonun değişme ihtimalinin Brüksel’de yarattığı diplomatik hesap. Elon Musk ile hem kişisel hem de ideolojik düzeyde yakın ilişkileri bilinen eski Başkan Donald Trump’ın yeniden seçilme olasılığı, AB için ciddi bir ikilem doğuruyor. Brüksel, olası bir cezayı, Washington ile olan stratejik transatlantik ilişkilerini germeden nasıl yönetecek? Bu soru, AB koridorlarında giderek daha fazla soruluyor. ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick’in bu hafta Brüksel’de yaptığı ve AB’nin “eski dosyaları çözmesi” gerektiğini ima eden açıklaması, Washington’un AB’nin teknoloji düzenlemelerine yönelik sabrının azaldığının ve açık bir diplomatik tepkinin sinyalini verdi.

Ancak AB yetkilileri, her fırsatta, kararlarının siyasi baskılardan değil, katı hukuki sağlamlıktan ve DSA’nın ruhundan yönlendirildiğini vurgulayarak bu eleştirilere cevap veriyor. Bu durum, Brüksel’i hem kendi çıkardığı tarihi yasayı uygulamak, hem de önemli bir müttefikle ilişkileri dengede tutmak gibi zorlu bir denge actının ortasına yerleştiriyor.

Cezanın Boyutu: Sadece X mi, Yoksa Tüm Musk İmparatorluğu mu?

Soruşturmanın teknik ayrıntıları kadar, olası cezanın mali boyutu da merak konusu. DSA, ihlal yapan şirketlere küresel yıllık gelirlerinin yüzde 6’sına varan astronomik para cezaları kesilmesine olanak tanıyor. Burada kritik soru şu: AB Komisyonu, bu hesabı yaparken yalnızca X platformunun cirosunu mu baz alacak, yoksa Elon Musk’ın sahibi olduğu Tesla, SpaceX, Neuralink gibi diğer şirketlerin de gelirlerini dahil ederek çok daha büyük bir ceza mı hesaplayacak? Cevabın ne olduğu henüz net değil, ancak ikinci senaryo, cezanın milyarlarca euroyu bulabileceği anlamına geliyor ve bu da AB’nin dijital düzenleme konusundaki kararlılığının en somut göstergesi olacak.

Soruşturmanın Kapsamı: Sadece Mavi Tik Değil, Platformun Kalbi

AB’nin X’e yönelik soruşturması, tek bir konuya odaklanmıyor. Komisyon, platformu yasa dışı içerikle mücadeledeki yetersizlikler, yanlış bilginin (dezenformasyon) yayılmasındaki rolü, reklam şeffaflığı konusundaki eksiklikler ve bağımsız araştırmacılara veri erişimi sağlamama gibi bir dizi ağır suçlamayla inceliyor. Bu başlıkların her biri, modern sosyal medya platformlarının toplumsal sorumluluğunun temel taşlarını oluşturuyor.

Kısa vadede beklenen olası bir ihtar veya cezanın ise, Temmuz 2024’te açıklanan “mavi tik” ihlaline dayanması öngörülüyor. AB Komisyonu, o tarihte X’in ücret karşılığında herkese verilen yeni mavi tik sisteminin kullanıcıları yanılttığını ve güvenilirlik göstergesi olma özelliğini kaybettiğini resmen bildirmişti. X’in bu eleştiriler sonrasında Haziran ayında mavi tiklere açıklama notu ekleyerek geri adım atması, platformun AB baskısı karşısında taviz vermeye başladığının da bir göstergesi olarak yorumlandı.

Sonuç olarak, AB ile X platformu arasındaki bu gerilim, dijital çağda hukukun üstünlüğünün küresel teknoloji devlerine nasıl uygulanacağına dair bir dönüm noktası niteliğinde. 2025 öncesi verilecek karar, sadece Elon Musk’ın cebini değil, aynı zamanda internetin gelecekteki düzenlenme şeklini ve uluslararası ilişkilerde yeni teknopolitik hatların nasıl çizileceğini de derinden etkileyecek. Brüksel, hem kendi yasasının gücünü ispat etme, hem de değişen bir dünyada diplomatik dengeyi koruma sınavı veriyor.